😊 आजचे दिनविशेष : दि .- 24 ऑक्टोबर,2020. 😊

💐 २४ ऑक्टोबर – दिनविशेष 💐

संयुक्त राष्ट्र दिन

जागतिक विकास माहिती दिन

जागतिक पोलियो दिन

😊 💐 २४ ऑक्टोबर – घटना 💐 😊

 १६०५: मुघल सम्राट जहांगिर यांचा राज्याभिषेक झाला. 

१८५१: विल्यम लसेल यांनी उरेनस ग्रहाच्या अंब्रियाल व अरीयेल चंद्राचा शोध लावला. 

🎂 💐 २४ ऑक्टोबर – जन्म 💐 🎂

१६३२: डच सूक्ष्मजीवशास्त्रज्ञ अँथनी व्हॉन लीवेनहॉक यांचा जन्म. (मृत्यू: २६ ऑगस्ट १७२३) 

१७७५: दिल्लीचा शेवटचा बादशहा बहादूरशहा जफर यांचा जन्म. (मृत्यू: ७ नोव्हेंबर १८६२) 

१८६८: औंध संस्थानचे अधिपती, चित्रकार, कीर्तनकार भवानराव श्रीनिवासराव तथा बाळासाहेब पंतप्रतिनिधी 

😢 💐 २४ ऑक्टोबर – मृत्यू 💐 😢

१६०१: डच खगोलशास्त्रज्ञ टायको ब्राहे यांचे निधन. (जन्म: १४ डिसेंबर १५४६) 

१९२२: कॅडबरी चे संस्थापक जॉर्ज कॅडबरी यांचे निधन. (जन्म: १९ सप्टेंबर १८३९) 

१९४४: रेनॉल्ट कंपनी चे संस्थापक लुई रेनॉल्ट यांचे निधन. 

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

       💐 🎂 जन्मदिन :- अँटोनी व्हॅन ल्यूवेनहोक -सूक्ष्मदर्शक यंत्राचा शोध लावणारा डच शास्त्रज्ञ.

                 सूक्ष्मदर्शक यंत्राचा शोध लावून सूक्ष्मजीव शास्त्राचा (MICROBIOLOGY) पाया घालणारा शास्त्रज्ञ म्हणून इतिहासात प्रसिद्ध आहे .या शास्त्रज्ञाने आपल्या सूक्ष्मदर्शकातून लालरक्त पेशी (RBC)आणि केशवाहिन्यांची (CAPILLARIES) अचूक नोंद त्याकाळी केली होती .त्याचप्रमाणे दातांच्या किडण्यास सूक्ष्मजंतू कारणीभूत असतात हे त्याने सर्वप्रथम सांगितलं होतं . 

      अँटोनी व्हॅन ल्यूवेनहोकचा जन्म 24 आॅक्टोबर  1632 या दिवशी  हॉलंडमधील डेलफ्ट येथे झाला .व्यवसायात कापडाच्या पोताची पाहणी करण्यासाठी त्याला बहिर्वक्र भिंगाचा (CONVEX LENS) वापर करावा लागे.त्यावरून त्याला स्वतःच भिंग बनवायचा छंद लागला . एखाद भिंग तुटलं तर त्या तुकड्यांपासून  अनेक छोटी भिंग तो तयार करी. या छोट्या आकाराच्या भिंगातून सूक्ष्म आकाराच्या वस्तू आकाराने मोठ्या तरीही रेखीव व स्पष्ट दिसतात हे त्याला आढळलं. कापडाच्या सुताचे निरीक्षण करण्याचा कंटाळा  आल्यानंतर लिवेनहोकने  जनावरांचे केस ,शरीराची कातडी , पानं-फुलं , लाकडाच्या ढलप्या बैलाचा डोळा, अशा अनेक वस्तू भिंगातून पाहिल्यानंतर त्याच्यापुढे अद्भुत सृष्टी साकार झाली .त्याची सविस्तर नोंद तो चित्रांसह  ठेवू लागला .

        लिवेनहोकने भिंगा खाली पाण्याचे थेंब ठेवून त्यात आढळणारे सूक्ष्म प्राणी, त्यांच्या हालचाली ,यांचा आकार व रुपा नुसार वर्गीकरण  करून पद्धतशीर नोंद केली. या प्राण्यांना त्याने " लिटल बीस्टीज " तसंच  " एनिमल स्क्यूल " असं नांव दिलं .

        1674 मध्ये त्याला रक्तातील लाल रक्तपेशी, 

1677 मध्ये कुत्रा व अन्य जनावरांच्या वीर्यातील शुक्रजंतू आढळले .त्याचं पद्धतशीर वर्णन त्यांने लंडनच्या रॉयल सोसायटीकडे पाठवलं . या अजब सृष्टीतील संशोधनात तथ्य आढळल्यानंतर सोसायटीने त्याला 1680 मध्ये सन्मानपूर्वक आपले सदस्यत्व दिले .

        वयाच्या 91 व्या वर्षापर्यंत सतत कार्यरत राहिलेल्या या उद्योगी शास्त्रज्ञाने  26आॅगस्ट  1723 मध्ये जगाचा निरोप घेतला .

      मात्र त्याने केलेल्या संशोधनामुळे सूक्ष्मजीवशास्त्र चा पाया घातला गेला व पुढे हे शास्त्र अधिकाधिक विकसित होत गेलं.

    💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐  

 

     💐 🎂 जन्मदिन  :- आर के लक्ष्मण24 ऑक्टोबर 1921.

                स्वातंत्रोत्तर भारताचे भाष्यकार- व्यंगचित्रकार आर के लक्ष्मण. आर के लक्ष्मण हे भारतातील सर्वाधिक लोकप्रिय व्यंगचित्रकार म्हणून ओळखले जातात .विसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धाची तब्बल पन्नास वर्षे त्यांनी व्यंगचित्र काढली. टाइम्स ऑफ इंडियाच्या पहिल्या पानावर त्यांचं व्यंगचित्र नाही असं सहसा घडलं नाही. पहिल्या पानाच्या एका कोपऱ्यातलं छोटे चित्र तर असणारच .त्यांच्या व्यंगचित्रातला कॉमन मॅन सर्वपरिचित आहे. प्रत्येक वाचकाला या कॉमन मॅन मध्ये स्वतःचे प्रतिबिंब दिसतं .व्यंगचित्रातून व्यक्त झालेली प्रतिक्रिया प्रत्येकाला स्वतःचीच वाटते. आर के लक्ष्मण या व्यंगचित्रकाराचं हे असामान्य यश आहे. मात्र केवळ व्यंगचित्रकार ही आर के लक्ष्मण यांची ओळख अपुरी आहे. ते उत्तम चित्रकारही आहेत .

           आर के लक्ष्मण यांचा जन्म 24 ऑक्टोबर 1921 या दिवशी झाला. त्यांचं पूर्ण नाव रासीपुरम कृष्णस्वामी लक्ष्मण. म्हैसूर येथे त्यांचा जन्म झाला. त्यांचे वडील शाळेचे मुख्याध्यापक होते. वडिलांच्या शाळेसाठी अनेक मासिके त्यांच्या घरी येत असत. हार्पर्स ,पंच ,आॅन पेपर ,बॉईज ,अटलांटिक, अमेरिकन मर्क्युरी ,द  मेरी मॅगझीन ,स्ट्रॅंड मॅगझीन इ. अशी मासिके त्यांना तिथे पाहायला वाचायला मिळत असत.

                प्रसिद्ध लेखक आर .के .नारायण हे लक्ष्मण यांचे थोरले भाऊ .लक्ष्मण यांच्या जडणघडणीत त्यांचाही मोलाचा वाटा आहे .नारायण यांनी मालगुडी  या काल्पनिक गावाच्या पार्श्वभूमीवर मालगुडी डेज या नावाने अनेक कथा लिहिल्या. त्यांच्या कथा दैनिक हिंदू मधून प्रसिद्ध होत असत. या कथांसाठी लक्ष्मण यांच्याकडूनच ते चित्र काढून घेत असत .सरावाने ते अधिकाधिक चांगली चित्र काढू लागल्यामुळे इतर लेखकही त्यांच्या कथांसाठी लक्ष्मण यांच्याकडून चित्र काढून घेऊ लागली .त्यांची पत्नी कमला हिच्या गोष्टींसाठीही त्यांनी चित्र काढली .

            व्यंगचित्रांचे त्यांना विशेष आकर्षण होतं. प्रारंभीच्या काळात त्यांनी हिटलर मुसोलिनी नेहरू-गांधी अशा प्रसिद्ध व्यक्तींची व्यंगचित्र काढली .स्थानिक वर्तमानपत्रातूनही त्यांच्या व्यंगचित्रांना प्रसिद्धी मिळत मिळत होती .पदवीधर झाल्यानंतर व्यंगचित्रकार म्हणून नोकरी मिळवण्यासाठी ते दिल्लीला गेले. हिंदुस्थान टाईम्सने त्यांना नकार देताना या कामासाठी तुम्ही खूप लहान आहात असं म्हटलं . त्यानंतर आधी ब्लिट्झ मध्ये आणि नंतर फ्री प्रेस जर्नल 'मध्ये त्यांना काम मिळाले .मात्र कम्युनिस्टांची टवाळी करायची नाही असा फ्री प्रेसच्या मालकांचा दंडक होता .त्यांनी फ्री प्रेसची नोकरी सोडली .त्यानंतर अर्धशतकभर ते टाइम्स ऑफ इंडिया मध्ये व्यंगचित्र काढत राहिले .

              इतका दीर्घकाळ व्यंगचित्र  काढणारा चित्रकार गेल्या पन्नास वर्षातील राजकीय, सामाजिक ,सांस्कृतिक घडामोडींचा साक्षीदार आहे .चौकटीचा कोट आणि धोतर अशा पेहरावातील त्याची छबी सतत कायमच राहिली आहे .आर के लक्ष्मण यांची व्यंगचित्र आणि त्यावरील भाष्य मार्मिक असतात.भारतीय मानसिकतेतून उमटलेली ती एक स्वाभाविक प्रतिक्रिया असते .प्रसंगी ही प्रतिक्रिया खरमरीत आणि बोचकही  असते .आर के लक्ष्मण यांच्या चित्रांमध्ये प्रांजळपणाचही दर्शन घडतं. मात्र एखाद्या व्यक्तीचे व्यंग दर्शवणारी चित्रे त्यांनी काढली नाहीत किंवा कुणाला दुखावण्यासाठीही त्यांनी त्यांच्या कुंचल्याचा वापर केला नाही. 

           जवाहरलाल नेहरू ,महात्मा गांधी ,अटल बिहारी वाजपेयी, सोनिया गांधी पर्यंत राजकीय व्यक्तींच्या अनेक पिढ्या त्यांनी रेखाटल्या आहेत. एका साध्या रेषेतून या नेत्यांचे व्यक्ती वैशिष्ट्य स्पष्ट करण्याची विलक्षण हातोटी त्यांच्याकडे आहे .आर के लक्ष्मण यांची निरीक्षणशक्ती अतिशय तीव्र आहे .बारीक-सारीक तपशील ते अचूकपणे टिपतात. त्यांच्याकडे उत्तम बुद्धिमत्ता आणि अफाट आत्मविश्वास आहे . पण लक्ष्मण यांचे टीकाकार त्यांचे काही दोषही दाखवतात .त्यांची राजकीय व्यंगचित्र खूपच मिळमीळीत असतात ,त्यात  तिखटपणा नसतो, वाद-विवाद वा चर्चा पुढे नेण्याची त्यांच्या चित्रांमध्ये क्षमता नसते ,त्यांच्या व्यंगचित्रांमध्ये फक्त राजकीय विधान असतं ,भाष्य किंवा टीका नसते ,त्यांच्या व्यंगचित्रांमध्ये नावीन्याचा अभाव असतो ,तोच तोच पणा असतो .अशा स्वरूपाची टीका त्यांच्यावर केली जाते.

         तथापि आर के लक्ष्मण यांना सर्वसामान्य भारतीयांच्या मानसिकतेच अचूक भान आहे. हेच भान त्यांच्या कॉमन मॅन मधून व्यक्त होतं. कोणत्याही काळातील कोणत्याही वयाच्या व्यक्तीला त्यांचं विधान पटत ,रुचतं आणि म्हणूनच त्यांची लोकप्रियता दीर्घकाळ टिकून राहिली आहे. 

           आर के लक्ष्मण यांना पद्मभूषण ,पद्मविभूषण, पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले.तसेच रेमन मॅगसेसे अवार्ड (आशियातील नोबेल प्राइज)  देऊन सन्मानित करण्यात आले.

          आर के लक्ष्मण यांचे निधन वयाच्या 93 व्या वर्षी 26 जानेवारी 2015 या दिवशी दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालय पुणे येथे झाले.

       सब टीव्ही वर आर के लक्ष्मण की दुनिया टेलिव्हिजन शो खूप गाजला.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                               😊💐 संकलन 💐😊

                                                    श्री. भरत पाटील.