😊 आजचे दिनविशेष : दि.- 12 ऑक्टोबर,2020. 😊

💐 वार :- सोमवार, दि :- १२ ऑक्टोबर २०२० 💐

अश्विन कृष्ण-पक्ष कृष्ण दशमी, 

शके १९४२

😊 💐 आजच्या ठळक घटना -💐 😊

१४९२: ख्रिस्तोफर कोलंबस वेस्ट इंडिजमधील बहामाज येथे पोचला. आपण भारतात पोहोचलो आहोत असा त्याचा समज झाला.

१८२३: स्कॉटलंडचे चार्ल्स मॅकिंटॉश यांनी पहिला रेनकोट विकला.

१८४७: वर्नर वॉन सीमेन्स यांनी सीमेन्स व हलस्के (सीमेन्स एजी) कंपनी ची सुरवात केली.

१८५०: अमेरिकेतील पहिले महिला वैद्यकीय महाविद्यालय सुरू.

१८७१: भारतात ब्रिटिश सरकारने क्रिमिनल ट्राइब्स अॅक्ट या कायद्याद्वारे १६१ जाती व जमातींना गुन्हेगारी जमाती ठरविले.

१९०१: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष थिओडोर रूजवेल्ट यांनी कार्यकारी हवेली ला अधिकृतपणे व्हाईट हाऊस हे नाव ठेवले.

१९६०: संयुक्त राष्ट्रांसमोर भाषण करताना सोवियेत संघाचे राष्ट्राध्यक्ष निकिता क्रुश्चेव्ह यांनी आपला मुद्दा ठसवण्यासाठी टेबलावर जोडा आपटला.

१९६८: मेक्सिकोतील मेक्सिको सिटी येथे १९ व्या ऑलिम्पिक स्पर्धांना सुरुवात झाली.

१९८३: लॉकहीड कॉर्पोरेशनकडून वीस लाख अमेरिकन डॉलरची लाच घेतल्या बद्दल जपानचे पंतप्रधान तनाका काकुऐ यांना चार वर्षांचा कारावास.

१९८८: जाफना विद्यापीठात एल.टी.टी.ई.च्या नेत्याला पकडण्यासाठी गेलेल्या भारतीय शांती सेनेच्या पथकावर गनिमी काव्याने हल्ला. भारतीय पथकाचे अतोनात नुकसान.

१९९८: तेहतिसाव्या बुद्धीबळ ऑलिम्पियाडमध्ये कोल्हापूरच्या पल्लवी शाहने तिची लढत जिंकून इंटरनॅशनल वूमन मास्टर हा किताब मिळवला.

२०००: भारतीय वनस्पती जनुकशास्त्रज्ञ डॉ. सुरिंदर के. वसल आणि मेक्सिकोच्या वनस्पती जनुकशास्त्रज्ञ डॉ. इव्हॅन्जेलिना व्हिलेगास यांना प्रोटिनयुक्त मक्याची जात विकसित केल्याबद्दल सहस्त्रक जागतिक अन्न पुरस्कार जाहीर.

२००१: संयुक्त राष्ट्रसंघ आणि राष्ट्रसंघाचे सरचिटणीस कोफी अन्‍नान यांना शांततेसाठीचे नोबेल पारितोषिक जाहीर.

२००२: दहशतवाद्यांनी इंडोनेशियातील बालीमधे दोन बारमध्ये घडवून आणलेल्या बॉम्बस्फोटात २०२ जण ठार तर ३०० जण जखमी झाले.

  

🎂 💐 आज जन्मलेल्या प्रमुख व्यक्ति  💐 🎂 

१८६०: गॅरोकोम्पास चे निर्माते एल्मर अॅम्ब्रोस स्पीरी यांचा जन्म. (मृत्यू: १६ जून १९३०)

१८६८: ऑडी मोटार कंपनी चे संस्थापक ऑगस्ट हॉच यांचा जन्म. (मृत्यू: ३ फेब्रुवारी १९५१)

१९११: क्रिकेटपटू, क्रिकेट समालोचक, उद्योगपती व समाजसेवक विजय मर्चंट यांचा जन्म. (मृत्यू: २७ ऑक्टोबर १९८७)

१९१८: उद्योगपती व क्रिकेट प्रशासक, बोर्ड ऑफ कंट्रोल फॉर क्रिकेट इन इंडिया (BCCI) चे अध्यक्ष मुथ्थय्या अन्नामलाई तथा एम. ए. चिदंबरम यांचा जन्म. (मृत्यू: १९ जानेवारी २०००)

१९२१: संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीचे एक नेते जयंत श्रीधर तथा जयंतराव टिळक यांचा जन्म. (मृत्यू: २३ एप्रिल २००१)

१९२२: कवयित्री आणि गीतलेखिका शांता शेळके यांचा जन्म. (मृत्यू: ६ जून २००२)

१९३५: भारतीय वकील आणि राजकारणी शिवराज पाटील यांचा जन्म.

१९४६: क्रिकेटपटू अशोक मांकड यांचा जन्म. (मृत्यू: १ ऑगस्ट २००८)

  

😢 💐 आज मृत्युमुखी झालेल्या प्रमुख व्यक्ति -💐 😢

१९६५: डी. डी. टी. या पदार्थाचा अनेक कीटकांवर संपर्कजन्य विषारी परिणाम होतो या शोधाबद्दल नोबेल पारितोषिक मिळवणारे स्विस रसायनशास्त्रज्ञ पॉल हर्मन म्युलर यांचे निधन. (जन्म: १२ जानेवारी १८९९ – ओल्टेन, स्वित्झर्लंड)

१९६७: समाजवादी नेते, विख्यात संसदपटू, लोकसभेतील प्रभावी वक्ते व व्यासंगी लेखक डॉ. राम मनोहर लोहिया यांचे निधन. (जन्म: २३ मार्च १९१०)

१९९६: फ्रेन्च लॉन टेनिस खेळाडू आणि पोलो टी शर्टचे जनक रेने लॅकॉस्ते यांचे निधन. (जन्म: २ जुलै १९०४)

२०११: सी प्रोग्रामिंग लँग्वेज चे निर्माते डेनिस रितची यांचे निधन. (जन्म: ९ सप्टेंबर १९४१)

२०१२: भारतीय न्यायाधीश व राजकारणी सुखदेव सिंग कांग यांचे निधन. (जन्म: १५ मे १९३१)

     

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐  

         स्मृतिदिन :-राममनोहर लोहिया(1967)

भारतीय राजकारणातील महत्त्वाचे समाजवादी नेते आणि विचारवंत.भारतातील आर्थिक- सामाजिक परिस्थितीला अनुरूप असा समाजवाद रुजवण्याचा आग्रह धरणारे महत्त्वाचे राजकीय विचारवंत म्हणून राम मनोहर लोहिया यांचे भारतीय राजकारणात विशेष स्थान आहे.

          डॉक्टर राममनोहर लोहिया यांचा जन्म 23 मार्च 1910 रोजी उत्तर प्रदेशातील अकबरपुर सध्याचे आंबेडकर नगर येथे झाला. 1925 मध्ये त्यांनी मॅट्रिकची परीक्षा उत्तीर्ण झाले. 1930 मध्ये पदवी परीक्षा उत्तीर्ण झाले . अग्रवाल समाजाच्या आर्थिक निधीतून उच्च शिक्षणासाठी इंग्लंड , तेथून ते जर्मनीत गेले.त्यांनी जर्मनीतील विद्यापीठातून डॉक्टरेट प्राप्त केली. महात्मा गांधीजींचा सत्याग्रह आंदोलन हा त्यांच्या प्रबंधाचा विषय होता. 

               जर्मनीहून भारतात परतल्यावर येथील स्वातंत्र्य लढ्यात ते सहभागी झाले. इसवीसन 1942 च्या चले जाव चळवळीतील  सक्रिय सहभागामुळे त्यांना तुरुंगवासही घडला .

           स्वातंत्रोत्तर काळात अनेक समाजवाद्यांसह लोहियाही काँग्रेस पक्षातून बाहेर पडले व जयप्रकाश नारायण यांच्या सोबत समाजवादी पक्षाची उभारणी केली .पुढे मतभिन्नते मुळे त्यांनी स्वतःच्या संयुक्त समाजवादी पक्षाची स्थापना केली. समाजवादी चळवळीत अनेक वेळा ऐक्य आणि विघटनाच्या प्रक्रिया झाल्या. त्यांचे लोहिया साक्षीदार होते.

              भारतीय समाजकारण व राजकारण याबाबत लोहिया यांचे विचार वैशिष्ट्यपूर्ण आणि दूरगामी ठरले. भारतीय समाज जातिव्यवस्थेच्या तुरुंगात अडकला आहे. हा तुरुंग फोडून वाट काढल्याशिवाय भारतीय समाजात नवे प्रवाह तयार होणार नाहीत; नव्या पुरोगामी शक्तींचा उदय आणि विकास होणार नाही .असं त्यांचं आग्रही मत होतं. विषमतामूलक जातिव्यवस्थेमुळे मागास जातीसमूह सत्ता-संपत्ती पासून वंचित राहिले .

    असे मागास जातीसमूह, स्त्रिया व अल्पसंख्यांक यांना राजकीय शक्ती म्हणून पुढे आणून समाजवादी आंदोलन पुढे रेटली पाहिजे असे त्यांचे विचार होते.

      भारतात मार्क्सवादाचे व भांडवलशाहीचे सिद्धांत गैरलागू आहेत. युरोपियन तंत्रज्ञान व त्याद्वारे निर्माण झालेला समाज यांची ती आपत्ती असून भारतासारख्या प्रचंड मानवी श्रमशक्ती असलेल्या भांडवलाची उपलब्धता असलेल्या आणि कमालीचा दारिद्र्य असलेल्या देशाला हे सिद्धांत लागू होऊ शकत नाहीत. असा विचार  त्यांनी आपल्या "EQUAL IRRELEVANCE  OF MARXISM AND CAPITALISM" या ग्रंथाद्वारे मांडला.

          भारतीय इतिहास, समाजव्यवस्था, राजकारण, विविध राजकीय सिद्धांत यांचे विश्लेषण करणारे अनेक ग्रंथ लोहिया यांनी लिहिले. या ग्रंथांमध्ये मार्क्स अॅंड सोशॅलिझम , कास्ट सिस्टिम , गिल्टी  मेन ऑफ इंडियाज्  पार्टिशन ,व्हील ऑफ हिस्ट्री या इंग्रजी ग्रंथांचा समावेश होतो .तसेच हिद्ध बनाम हिंदू ,भारतीय विभाजन के दोशी, इतिहास चक्र ,राम -कृष्ण- शिव ,लोकसभा मे लोहिया ही त्यांची हिंदी पुस्तके प्रसिद्ध आहेत . मराठीमध्ये अनुवादित झालेले समाजवाद काळा-गोरा, मार्क्सनंतर चे अर्थशास्त्र ,अंतहीन यात्रा ,भारतीय फाळणीचे गुन्हेगार या ग्रंथांचा समावेश होतो ‌.

       एक निष्णात संसदपटू म्हणून ख्याती असलेल्या लोहियांनी " गैर काँग्रेसवाद " ही संकल्पना मांडून भारतीय संसदीय राजकारणावर दूरगामी परिणाम केला. काँग्रेस विरोधी मतांचे विभाजन टाळून काँग्रेस पक्षाची सत्तेवरील पकड  सैल करणं व पर्याय निर्माण करणे या 

त्यांच्या व्यूहरचनेचा  वापर त्यांच्या पश्चातही दीर्घकाळ झाला .

     राम मनोहर लोहिया यांचं 12 ऑक्टोबर 1967 रोजी निधन झाले.

     💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

        

🌟जन्मदिन-:  विजय मर्चंट  ( माजी भारतीय फलंदाज )

विजय मर्चंट यांचा भारतीय क्रिकेटमध्ये उदय होण्याआधी भारताच्या सलामीच्या फलंदाजांनी दर्जेदार द्रुतगती भय कारक अशा वेगवान गोलंदाजीचा सामना करता येत नाही अशी साऱ्या क्रिकेटविश्वाची समजूत होती. परंतु विजय मर्चंट यांनी आपल्या निश्‍चयी वृत्ती अन्  तंत्रशुद्ध फलंदाजीच्या जोरावर ही समजूत खोटी ठरवली . त्यांनी जणू  सुनील गावस्कर, चेतन चव्हाण, संजय मांजरेकर, राहुल द्रविड यांसारख्या भावी तंत्रशुद्ध फलंदाजांच्या यशस्वितेची मुहूर्तमेढ रोवली. विजय मर्चंट यांनाभारताचे डॉन ब्रॅडमन म्हणून ओळखले जाते. 

         विजय मर्चंट यांचं खरं आडनाव ठाकरसी. मर्चंट आडनाव त्यांच्या वडिलांच्या उद्योगधंद्याच्या वरून पडलं असावं .त्यांचा जन्म 12 ऑक्टोबर 1911 रोजी मुंबई येथे एका श्रीमंत घरात झाला.क्रिकेट व्यतिरिक्त ते ठाकरसी ग्रूपच्या हिंदुस्तान स्पिनिंग व वीविंग मिल्सशी संलग्न होते.

           इसवी सन 1933 साली इंग्लंडविरुद्धच्या कसोटी मालिकेत त्यांनी आपल्या क्रिकेट कारकिर्दीला सुरुवात केली. सुरुवातीला ते मधल्या फळीचे फलंदाज होते. पुढे त्यांनी सलामीला फलंदाजी करायला सुरुवात केली अन थोड्याच काळात ते स्थान आपलं केलं.

        त्यांनी 154 ही  सर्वोच्च धावसंख्या सुद्धा सलामीलाच येऊन झळकली होती .लेट कट हा त्यांचा आवडता फटका. विजय मर्चंट यांनी आपल्या 18 डावात 47.72 च्या सरासरीने 859 धावा फटकावल्या. त्यात त्यांनी तीन शतकांत बरोबर तीन  अर्धशतकेही झळकावली आहेत .त्यांच्या या कामगिरीची दखल घेऊन " विस्डेन क्रिकेटर ऑफ द इयर " हा पुरस्कार त्यांना 1937 यावर्षी प्रदान करण्यात आला.     इंग्लिश क्रिकेटपटू सी.बी. फ्राय म्हणाला होता की "Let us paint him white and take him with us to Australia as an opener." 

         विजय मर्चंट यांनी इ.स.1929  ते इ.स. 1951 दरम्यान मुंबईसाठी प्रथमश्रेणी सामने खेळले. त्यांची फलंदाजीची सरासरी 71.64  ही प्रथमश्रेणी क्रिकेट इतिहासातील डॉन ब्रॅडमननंतरची दुसरी सर्वोच्च सरासरी आहे.

      विजय मर्चंट यांनी 150 प्रथम श्रेणी सामने खेळले. त्यात त्यांनी एकूण 13,470 धावा 71.64 सरासरीने काढल्या .45 शतके आणि 52 अर्धशतके झळकावली.   डॉन ब्रॅडमन नंतरची सर्वश्रेष्ठ सरासरी आहे .  त्यांनी प्रथम श्रेणी सामन्यात 45 शतकं आणि 52 अर्धशतके झळकावली आहेत. त्यांची  प्रथम श्रेणी सामन्यातील सर्वोच्च धावसंख्या नाबाद 359 आहे . रणजी ट्रॉफी मध्ये त्यांनी 47 डावांमध्ये 98.75 सरासरीने धावा काढल्या.

                    त्यांच्या नावे विजय मर्चंट ट्रॉफी (सोळा वर्षाखालील मुलांसाठी) ही स्पर्धा भारतात घेतली जाते.

       1950- 51 च्या मोसमात निवृत्त झाल्यानंतरही त्यांनी cricket administrator ,broadcaster, writer, national selector, charitable advocate of the handicapped अशा स्वरूपाचं काम केलेलं आहे. सामाजिक कार्यात सक्रिय राहिले. इंग्रजीभाषा व क्रिकेट तंत्रावरील त्यांच्या प्रभुत्वामुळे त्यांचं समालोचनही वैशिष्ट्यपूर्ण ठरलं.

     27 ऑक्टोबर 1987 रोजी मुंबई येथे त्यांचे निधन.

                                            💐💐 संकलन 💐💐

                                                 श्री. भरत पाटील.