😊 आजचे दिनविशेष : दि.- 1 ऑक्टोबर,2020.😊

💐वार:-गुरुवार,दि.- १ ऑक्टोबर २०२०.

अश्विन शुक्ल-पक्ष पूर्णिमा, 

शके १९४२

💐 जागतिक दिवस 💐

😊 ठळक घटना / घडामोडी 😊

१७९१: फ्रेन्च संसदेचे पहिले अधिवेशन सुरू झाले.

१८३७: भारतातील पहिले टपाल कार्यालय सुरू झाले.

१८८०: थॉमस एडिसनने विद्युत दिव्यांचा कारखाना सुरू केला.

१८९१: स्टॅनफोर्ड विद्यापीठाची स्थापना झाली.

१९४३: दुसरे महायुद्ध – दोस्त राष्ट्रांच्या फौजांनी नेपल्स शहरावर ताबा मिळवला.

१९४६: युनायटेड किंग्डममधे मेन्सा इंटरनॅशनल या संस्थेची ची स्थापना झाली.

१९४९: संगीत रंगभूमीवरील गायक,अभिनेते जयराम शिलेदार यांनी स्वत:ची मराठी रंगभूमी नाट्यसंस्था स्थापन केली.

१९५८: भारतात दशमान (मेट्रिक) पद्धत वापरण्यास सुरूवात झाली.

१९५९: भुवनेशप्रसाद सिन्हा यांनी भारताचे ६ वे सरन्यायाधीश म्हणुन कार्यभार सांभाळला.

१९६०: नायजेरियाला (युनायटेड किंगडमपासुन) स्वातंत्र्य मिळाले.

१९६९: कॉनकॉर्ड विमान प्रथमच ध्वनीगती पेक्षा जोरात उडण्यात यशस्वी झाले.

१९७१: अमेरिकेतील वॉल्ट डिस्ने वर्ल्ड सुरु झाले.

१९८२: सोनी कंपनीने पहिले कॉम्पॅक्ट डिस्क प्लेयर प्रकाशित केले.

१९९२: कार्टून नेटवर्क सुरु झाले.

२००२: भारतीय दंड संहिता, मोटार वाहन कायदा, १९८८ आणि मुंबई प्रतिबंधक कायदा १९४९ अंतर्गत सलमान खान वर गुन्हा दाखल. तसेच मुंबई पोलिसांनी सलमान विरुद्ध भारतीय दंड संहिता कला ३०४(भाग-२) अंतर्गत सदोष मनुष्यवधाचा गुन्हा दाखल केला.

२००५: इंडोनेशियातील बाली बेटांवर बॉम्बस्फोटांत १९ जण ठार झाले.

🎂💐 जन्म / वाढदिवस 💐 🎂

१८४७: थिऑसॉफिस्ट, सामाजिक कार्यकर्त्या व भारतीय स्वातंत्र्याच्या पुरस्कर्त्या अ‍ॅनी बेझंट यांचा जन्म. (मृत्यू: २० सप्टेंबर १९३३)

१८८१: बोईंग विमान कंपनीचे संस्थापक विल्यम बोईंग यांचा जन्म. (मृत्यू: २८ सप्टेंबर १९५६)

१८९५: पाकिस्तानचे पहिले पंतप्रधान लियाकत अली खान यांचा जन्म. (मृत्यू: १६ ऑक्टोबर १९५१)

१९०६: संगीतकार व गायक सचिन देव बर्मन यांचा जन्म. (मृत्यू: ३१ ऑक्टोबर १९७५)

१९१९: गीतकार, कवी, लेखक, पटकथाकार, अभिनेते गजानन दिगंबर तथा ग. दि. माडगूळकर यांचा जन्म. (मृत्यू: १४ डिसेंबर १९७७)

१९१९: दादासाहेब फाळके पुरस्कार विजेते शायर, गीतकार आणि कवी मजरुह सुलतानपुरी यांचा जन्म. (मृत्यू: २४ मे २०००)

१९२४: नोबेल पारितोषिक विजेते अमेरिकेचे ३९ वे राष्ट्राध्यक्ष जिमी कार्टर यांचा जन्म.

१९२८: दाक्षिणात्य अभिनेते विझुपुरम चिन्नया तथा शिवाजी गणेशन यांचा जन्म. (मृत्यू: २१ जुलै २००१)

१९३०: कर्नाटकचे १५ वे मुख्यमंत्री जयदेवप्पा हलप्पा तथा जे. एच. पटेल यांचा जन्म. (मृत्यू: १२ डिसेंबर २०००).

 😢 💐 मृत्यू/पुण्यतिथी/स्मृतीदिन 💐 😢

१८६८: थायलंडचा राजा मोंगकुट ऊर्फ राम (चौथा) यांचे निधन. (जन्म: १८ ऑक्टोबर १८०४)

१९३१: नाट्यछटाकार शंकर काशिनाथ गर्गे तथा दिवाकर यांचे निधन. (जन्म: १८ जानेवारी १८८९)

१९५९: इटलीचे पहिले अध्यक्ष इरिको डी निकोला यांचे निधन. (जन्म: ९ नोव्हेंबर १८७७)

१९९७: जगातील सर्वात बुटकी व्यक्ती (२२.१”) गुल मोहम्मद यांचे निधन.

🙏🏻🌺आजचे दिनविशेष 🌺🙏🏻

गुरुवार, १ ऑक्टोबर २०२०

अश्विन शुक्ल-पक्ष पूर्णिमा, 

शके १९४२

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

जन्मदिन :-ग. दि.माडगूळकर (1919)

जन्मदिन :- संगीतकार सचिन देव बर्मन(1906)

        *****************      

 🙏🏻🌺👉🏻  जन्मदिन :-ग. दि.माडगूळकर(महाराष्ट्र-वाल्मीकी) : (जन्म : शेटफळे-सांगली जिल्हा, 1 ऑक्टोबर 1919; मृत्यू : पुणे, 4 डिसेंबर 1977). हे विख्यात मराठी कवी व पटकथा–संवाद-लेखक होते.त्यांचे शिक्षण आटपाडी, कुंडल आणि औंध येथे झाले. गणित विषयामुळे मॅट्रिकची परीक्षा ते उत्तीर्ण होऊ शकले नाहीत. 

                पुढे घरच्या गरीबीमुळे चरितार्थासाठी चित्रपटव्यवसायात आले त्यांना लहानपणापासून लिहिण्याची, नकला करण्याची आवड होती. तिचा येथे उपयोग झाला. ‘हंस पिक्चर्स’ ह्या चित्रसंस्थेच्या, मा. विनायक दिग्दर्शित ब्रह्मचारी (1938) ह्या गाजलेल्या चित्रपटात काही छोट्या भूमिका करून माडगूळकरांनी आपल्या चित्रपटक्षेत्रातील कारकीर्दीचा आरंभ केला. सुप्रसिद्ध साहित्यिक वि. स. खांडेकर ह्यांचे लेखनिक म्हणूनही त्यांनी काही काळ काम केले. त्या निमित्ताने खांडेकरांच्या संग्रहातली पुस्तके त्यांना वाचावयास मिळाली; खूप लिहावेसे वाटू लागले; त्यांच्या कवितालेखनालाही वेग आला.

             नवयुग चित्रपट ह्या चित्रसंस्थेत के. नारायण काळे ह्यांच्या हाताखाली साहाय्यक दिग्दर्शक म्हणून काम करण्याची संधी माडगूळकरांना मिळाली, तेव्हा चित्रकथेची चित्रणप्रत कशी तयार करतात, हे त्यांना अगदी जवळून पहावयास मिळाले. तसेच आचार्य अत्रे ह्यांच्या सोप्या पण प्रासादिक गीतरचनेचा आदर्श त्यांच्या समोर राहिला. 

                 पुढे नवहंस पिक्चर्सच्या भक्त दामाजी (1942) आणि पहिला पाळणा (1942) ह्या चित्रपटांची गीते लिहिण्याची संधी मिळाली. पुढे राजकमल पिक्चर्सच्या लोकशाहीर रामजोशी (1947) ह्या चित्रपटाची कथा-संवाद आणि गीते त्यांनी लिहीली; त्यात एक भूमिकाही केली. ह्या चित्रपटाला फार मोठी लोकप्रियता लाभली. त्यानंतर कवी आणि लेखक अशा दोन्ही नात्यांनी माडगूळकर हे मराठी चित्रसृष्टीचा एक भक्कम आधार बनले. गीतकार, कथासंवादकार आणि अभिनेते म्हणून दीडशेहून अधिक मराठी आणि कथासंवादकार म्हणून पंधरा हिंदी चित्रपटांसाठी त्यांनी काम केले. त्यांनी मराठी चित्रपटांसाठी लिहिलेली गीते चैत्रबन (1962) ह्या नावाने संग्रहित आहेत, तसेच त्यांनी लिहिलेल्या काही मराठी चित्रकथाही पुस्तकरूपाने प्रसिद्ध झाल्या आहेत (तीन चित्रकथा, ). युद्धाच्या सावल्या (प्रयोग, ) ह्या नावाचे एक नाटक त्यांनी लिहिले होते, तथापि ते फारसे यशस्वी झाले नाही. त्यांच्या उल्लेखनीय पुस्तकांपैकी काही अशी : कविता–जोगिया,  चार संगीतिका,  काव्यकथा , गीत रामायण गीत गोपाल , गीत सौभद्र . कथासंग्रह–कृष्णाची करंगळी , तुपाचा नंदादीप , चंदनी उदबत्ती . कादंबरी–आकाशाची फळे . आत्मचरित्रपर–मंतरलेले दिवस  'अजून गदिमा' आणि वाटेवरल्या सावल्या (1981.)

त्याचप्रमाणे लोकगीतांच्या लोभस लयतालांनी त्यांची गीते नटलेली असत. उत्तम समरगीते आणि बालगीतेही त्यांनी लिहिली. मराठी रसिकांनी माडगूळकरांच्या काव्यरचनेला मनःपूर्वक प्रतिसाद दिला .

          त्यांच्या गीत रामायणाने तर कीर्तीचा कळस गाठला; त्यांना ‘महाराष्ट्र-वाल्मीकी’ ही सन्माननीय पदवी लोकांनी स्वयंस्फूर्तीने दिली. गीतरामायणाच्या गायनाचे शेकडो कार्यक्रम झाले व अजूनही होत आहेत. अन्य भारतीय भाषांत त्याचे अनुवादही झाले.

त्यांच्या काव्यावर संत काव्य आणि शाहिरी काव्य या दोन्हींचा प्रभाव जाणवतो. त्यांच्या लावण्या व चित्रपट गीतेही प्रसिद्ध आहेत

ग दि माडगूळकर यांनी 'भूमिकन्या सीता'या नाटकातील पदेसुद्धा लिहिली होती. 'मी पुन्हा वनांतरी फिरेन हरिणीवाणी', 'मानसी राजहंस पोहतो','सुखद या सौख्याहुनी वनवास' ही त्यातील प्रसिद्ध गाणी आहेत. त्यांचे संगीत स्नेहल भाटकर यांनी दिले होते, आणि गायिका ज्योत्स्ना भोळे यांनी ती गायिली होती.

त्यांच्या चित्रकथा वैविध्यपूर्ण असून त्यांचे संवाद सोपे पण प्रत्ययकारी आहेत. चित्रपटतंत्राची त्यांची अत्यंत सूक्ष्म जाण त्यांतून लक्षात येते. त्यांनी लिहिलेल्या आणि विशेष गाजलेल्या चित्रपटांत पुढचं पाऊल (पटकथा, संवाद, गीते (1950), बाळा जो जो रे (1951), लाखाची गोष्ट (1952), पेडगावचे शहाणे , ऊन पाऊस , मी तुळस तुझ्या अंगणी , जगाच्या पाठीवर , संथ वाहते कृष्णामाई (1967) ह्यांचा समावेश होतो. (कथा, पटकथा, संवाद, गीते त्यांपैकी सर्व वा काही).

तूफान और दिया, दो ऑंखे बारह हाथ , गूॅंज उठी शहनाई हे त्यांनी लिहिलेले उल्लेखनीय हिंदी चित्रपट.

त्यांच्या जोगिया, मंतरलेले दिवस, चैत्रबन इ. अनेक पुस्तकांना महाराष्ट्र शासनाची पारितोषिके मिळाली. भारत सरकारने पद्मश्री देऊन (1969) त्यांचा सन्मान केला.  1973 मध्ये यवतमाळ येथे भरलेल्या मराठी साहित्यसंमेलनाचे अध्यक्षपद त्यांना देण्यात आले होते. 

माडगूळकरांचे पुणे येथे 4 डिसेंबर 1977 निधन झाले.

     🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

🙏🏻🌺👉🏻सचिन देव बर्मन       ( जन्म 1 ऑक्टोबर 1906, मृत्यू 31 ऑक्टोबर 1975) 

हिंदी चित्रपट सृष्टीतील संगीतकार आणि पार्श्वगायक सचिन देव बर्मन यांची आज जयंती. सचिनदांनी संगीत दिलेले चित्रपट ,आराधना ,गाईड ,कटी पतंग ,इत्यादी सुमारे शंभर हिंदी आणि बंगाली चित्रपटांना संगीत दिले.त्यांनी संगीतबद्ध केलेली गाणी आजही सर्वत्र अत्यंत ऐकली जातात.

               सचिनदांचा जन्म त्रिपुराच्या राजघराण्यात 1 ऑक्टोबर 1906 रोजी सध्याच्या बांगलादेशातील कोमिल्ला येथे झाला. ते मणिपूरची राजकन्या निर्मलादेवी आणि महाराज ईशानचंद्र माणिक्य देव बर्मन, त्रिपुरा यांचे चिरंजीव. ते दोन वर्षांचे असतानाच त्यांची आई मरण पावली .1920 सली ते मॅट्रिक झाले .त्यानंतर विक्टोरिया कॉलेज कोमिल्ला येथे प्रवेश घेतला .पदवी घेतली.  संगीत घेऊन  M.A .करण्यासाठी कोलकत्ता येथे गेले. पण ते काम पूर्ण होऊ शकली नाही .1925-30 तीस या काळात संगीतकार के सी डे यांच्याकडे प्रशिक्षण  घेतले.  अल्लाउद्दीन खान आणि खलिफा बादल खान यांच्याकडे त्यांनी संगीताचे धडे गिरवले .1920 आकाशवाणी केंद्र कोलकत्तावर त्यांनी काम करायला प्रारंभ केला.

  सचिनदेव बर्मन यांनी बंगाली चित्रपटांना संगीत दिलेला पहिला चित्रपट त्यांचा राजगी  होता .1937 झाली तो प्रदर्शित झाला .सचिनदा 1944 साली मुंबईला आले .

          दो भाई या चित्रपटातील गीता दत्त ने गायलेल्या "मेरा सुंदर सपना बीत गया "या गाण्यापासून ते प्रसिद्धीच्या झोतात आले .त्यानंतर आराधना आला. त्याची सर्व गाणी हीट ठरली . त्यानंतर अनेक चित्रपट आणि अनेक पारितोषिके त्यांनी त्यांनी पटकाविली .

1933 ते 1975 या आपल्या सुमारे चाळीस वर्षांच्या चित्रपट कारकीर्दीत त्यांनी शंभर  चित्रपटांना संगीत दिले. हिंदी आणि बंगालीतील सर्व गायकांकडून गाणी गाऊन घेतली .अनेक फिल्मफेयर पुरस्कार त्यांना मिळाले.1969या वर्षी  पद्मश्री पुरस्काराने त्यांना सन्मानित करण्यात आले. 

31 ऑक्टोबर 1975 रोजी ते निधन झाले.

 

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

                                          💐💐 संकलन 💐💐

                                               श्री. भरत पाटील.