😊 माझी आई - उमाबाई केळकर : ताराबाई मोडक.😊

 💐गोरगरीब व आदिवासींच्या मुलांसाठी कोसबाडच्या टेकडीवर आनंददायी ज्ञानमंदिर उभारून आयुष्यभर हा ज्ञानवसा चालवणाऱ्या ताराबाई मोडक यांच्या आई : उमादेवी केळकर.💐

          

                पूर्वीच्या काळी महिलांना घराबाहेर पडायला मनाई होती. या कठिण काळातही माझ्या आईने चांगले शिक्षण घेतले होते. ती नर्स ची नोकरी करत होती. आमच्या घरात त्या काळातही पुरोगामी वातावरण होते. माझ्या वडिलांनी निश्चय केला होता लग्न करेल तर विधवा महिलेशी. त्यांनी केलेही तसेच आणि माझी आई घरात आली. त्या काळात ब्राह्मोसमाज पद्धतीने झालेला तो पहिला विवाह होता.

                  अनिष्ट प्रथा परंपरा याविरुद्ध आवाज उठवला पाहिजे हा मला पहिला धडा जसा वडिलांकडून मला मिळाला तसा तो आईकडूनही मिळाला. कुणाचे काही भले होते असेल तर समाजाची बंधने झुगारून द्यायला मागे पुढे पाहू नको हे ती कायम सांगत असे.

                   आईचे संस्कार होते म्हणून कोसबाडच्या टेकडीवर मुलांना समजेल अशा भाषेत शिक्षण देणारी आगळीवेगळी शिक्षण पद्धती उदयाला आली. स्वतःचा संसार सगळे करतात आपण इतरांसाठी जगायला हवे. त्यासाठी त्याग करायला हवा ही शिकवण आईची होती. कितीही अडचणी जीवनात आल्या तरी आपण इतके मोठे व्हावे की अडचणी खुज्या होतील असे आई सांगायची.

                 ताराबाई मोडक इतक्या मोठ्या शिक्षणतज्ञ झाल्या  यामागे त्या काळातही आपल्या मुलीला मोठी स्वप्न दाखवणाऱ्या त्यांच्या आईचे वेगळेपण अधोरेखित होते.

         आई ही शिक्षिका असते 

               घरात आणि शाळेतही,

      जणू बाई आणि गुरुजी मध्ये दिसत असतो

            आईचा हात अक्षरे गिरवण्यासाठी.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                         😊 संकलन 😊

                                         श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे संशोधक : सॅली राईड.😊

💐जगातील पहिली सर्वांत तरुण महिला अंतराळयात्री व पहिली अमेरिकन महिला अंतराळयात्री : सॅली राईड.💐

🎂💐 जन्मदिन - २६ मे १९५१ 💐🎂

                 अंतराळयुगाची म्हणजे 'स्पेस एज' ची सुरुवात झाली ती रशियाकडून. साहजिकच त्या देशाची सर्वच बाबतीत स्पर्धा करणाऱ्या अमेरिकेला स्वस्थ बसवणे शक्य नव्हते. रशियाने पहिला अंतराळवीर अवकाशात पाठवून युरी गागारिनला आणि पहिली महिला अंतराळात पाठवून व्हॅलेन्टिना तेरेश्कोवा यांचा विक्रम घडवला. त्यानंतर लगेच अमेरिकेने आपल्या 'स्पेस प्रोग्रॅम'ला वेग दिला. 

                १९६० चं दशक पूर्ण होण्यापूर्वीच अमेरिका चंद्रावर माणूस पाठवेल अशी महत्त्वाकांक्षी घोषणा तत्कालीन अध्यक्ष जॉन केनेडी यांनी केली. 'हे काम सोपे नाही. पण ते कठीण आहे म्हणूनच आम्ही आव्हान स्वीकारत आहोत' असे स्फूर्तिदायक उद्गार काढून त्यांनी अमेरिकेच्या शास्त्रज्ञांचे मनोबल वाढवले.त्याचा परिणाम म्हणून 'नासा'च्या कार्याला वेग आला. 

                 रशियाने व्हॅलेन्टिना तेरेश्कोवा आणि स्वेतलाना सॅवित्स्काया या महिलांना १९६३ आणि १९८२ मध्ये अंतराळात पाठवले. मधल्या काळात अमेरिकेचे नील आर्मस्ट्राँग आणि एडविन ऑल्ड्रिन हे अंतराळवीर १९६९ मध्ये चंद्र पादाक्रांत करून आले, पण तोपर्यंत एखाद्या महिलेला अंतराळात पाठवणं अमेरिकेला जमले नव्हते. १९८३ मध्ये तशी संधी सॅली राइड यांना मिळाली. 

                 वयाच्या ३२ व्या वर्षी अंतराळात जाणारी सॅली राइड सर्वात तरुण महिला अंतराळयात्री ठरली. १९५१ मध्ये अमेरिकेतील लॉस एन्जेलिस येथे जन्मलेल्या सॅलीने भौतिकशास्राचे शिक्षण घेतले होते. तिचे कॉलेजचे शिक्षण शिष्यवृत्तीवर (स्कॉलरशिपवर) झाले होते. विज्ञानाची आवड असलेल्या सॅलीने टेनिस खेळातही प्रावीण्य मिळवले होते. भाषा विषय तिचा आवडता होता. त्यामुळे तिने इंग्लिश आणि भौतिकशास्त्र अशा विषयात पदवी प्राप्त केली. पुढे स्टॅनफर्ड विद्यापीठातून पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण करून १९७८ मध्ये तिने 'डॉक्टरेट' (पीएच.डी.) मिळवली. 

                 आंतरतारकीय म्हणजे दोन ताऱ्यांमधील क्ष-किरणांच्या प्रक्रियेविषयी तिने विशेष खगोल भौतिक अभ्यास केला. त्याच वेळी म्हणजे १९७८ मध्ये 'नासा'ने 'स्पेस प्रोगॅम' साठी एक जाहिरात दिली होती. अमेरिकाभरच्या ८००० तरुण-तरुणींनी त्यासाठी अर्ज केले होते. त्यापैकी एकटय़ा सॅली राइडची निवड झाली. यावरून तिची बुद्धिमत्ता जाणवते. 

                'नासा'च्या कारकीर्दीत सुरुवातीला सॅलीने स्पेसमध्ये जाणाऱ्या अंतराळयानांच्या तंत्रज्ञानाच्या पृथ्वीवरील विभागात काम केले. त्याच वेळी तिने अंतराळयानाचा 'कॅनॅडेरम' रोबोट आर्म विकसित केला. सॅली अंतराळयात्रा करणार असे नासाने ठरवल्यावर तिला हा प्रवास झेपेल का, अशा आशयाचे प्रश्न विचारले गेले. त्यावर 'स्त्री अथवा पुरुष हा प्रश्न येतोच कुठे? मी एक 'ऍस्ट्रॉनॉट' आहे' असे परखड उत्तर तिने दिले. आणि चॅलेंजर या यानातून ती १८ जून १९८३ रोजी अंतराळात झेपावली. 

                अंतराळात 'रोबर्ट आर्म'चा वापर करून उपग्रहात दुरुस्ती करणारीही ती पहिली महिला ठरली. १९८४ मध्ये सॅली राइड यांना पुन्हा एकदा 'चॅलेंजर' मधूनच अंतराळात जाण्याची संधी मिळाली. तिने एकूण ३४३ दिवस अंतराळात संशोधन करण्यात खर्च केले. पुढे 'चॅलेंजर'ला अपघात झाला. त्याबाबतच्या चौकशी समितीत राइड होत्या. 

                 १९८७ मध्ये सॅली राइड यांनी 'नासा'ची नोकरी सोडली. त्यांना अनेक मानसन्मान प्राप्त झाले. या उत्साही संशोधक महिलेला कॅन्सरसारख्या दुर्धर रोगाने ग्रासले. त्यातच २३ जुलै २०१२ रोजी ६१व्या वर्षी त्या कालवश झाल्या.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                          😊 संकलन 😊

                                         श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे संशोधक : बाळ दत्तात्रय टिळक.😊

💐 सेंद्रिय रसायनशास्त्राचे जनक, जेष्ठ रसायनशास्त्रज्ञ पदमभूषण : बाळ दत्तात्रय टिळक.💐

😢💐 स्मृतिदिन - २५ मे १९९९💐😢

                  रसायनशास्त्राचे नामवंत शिक्षक आणि संशोधक पुण्याच्या राष्ट्रीय रासायनिक प्रयोगशाळेचे (एनसीएल) १९६६ ते १९७८ या कालखंडातील संचालक. बाळ दत्तात्रय टिळक यांचा जन्म यवतमाळ जिल्ह्यातील कारंजा या गावी झाला. त्यांचे वडील दत्तात्रय टिळक हे जळगाव मधील खानदेश मिल्स मध्ये एक अभियंता म्हणून नोकरी करीत होते. वस्त्रोद्योग क्षेत्रातील एक जाणकार तंत्रज्ञ म्हणून ते परिचित होते. त्यांच्या प्रोत्साहनामुळे १९३३ साली शालान्त परीक्षेत उत्तीर्ण झाल्यानंतर टिळकांनी पुण्याच्या सर परशुरामभाऊ महाविद्यालयात प्रवेश घेतला. तेथून १९३७ साली रसायनशास्त्र हा विषय घेऊन त्यांनी बी.एस्सी. पदवी प्रथम श्रेणी मध्ये, प्रथम क्रमांक मिळवून प्राप्त केली.. 

                   १९४३ साली त्यांनी मुंबई विद्यापीठाची पीएच.डी. पदवी मिळवली. सेंद्रिय रसायनशास्त्रामध्येच अजूनही सखोल संशोधन करण्याची टिळकांची इच्छा होती. यासाठी त्यांनी इंग्लंडच्या ऑक्स्फर्ड विद्यापीठात सर रॉबर्ट रॉबिन्सन यांच्या प्रयोगशाळेत संशोधन सुरू केले. प्रयोगशाळेत विविध संरचना असलेल्या सेंद्रिय रसायनांची जडणघडण करण्यात प्रा. रॉबिन्सन यांनी बरेच प्रावीण्य मिळवले होते. त्यांना आधुनिक सेंद्रिय रसायनशास्त्रातील ‘पितामह’ म्हणून ओळखले जायचे. त्यांच्या प्रयोगशाळेमध्ये १९४४ ते १९४६ या कालावधीत संशोधन केल्यानंतर डॉ.टिळक यांचा अनुभव अधिक समृद्ध झाला. तर ऑक्सफर्ड विद्यापीठाने १९४६ साली टिळकांना डी.फिल. ही पदवी प्रदान करून त्यांना सन्मानित केले.

                 या संशोधनावर आधारित ‘न्यू ट्रेन्ड्स इन हेटेरोसायक्लिक केमिस्ट्री’ या शीर्षकाचे एक महत्त्वपूर्ण पुस्तक त्यांनी, त्यांचे सहकारी संशोधक डॉ. आर.बी. मित्रा यांच्या बरोबर लिहिले. गंधकाशी संबंधित असलेल्या एका रासायनिक प्रक्रियेला ‘टिळक प्रक्रिया’ (टिळक रिअ‍ॅक्शन) असे नाव आहे. कृषी उद्योगाबमध्ये कीटकनाशकांचे महत्त्व उत्पादकता वाढवण्याच्या दृष्टीने गरजेचे असते. हे लक्षात घेऊन डॉ. टिळकांनी कीटकनाशका संबंधी संशोधन सुरू केले.

                 १९६०-१९६१ साली त्यांनी प्रा.वुडवर्ड यांच्या प्रयोगशाळेत हेटेरोसायक्लिक कार्बन संयुगांवर संशोधन केले होते. इंग्लंडच्या ऑक्सफर्ड विद्यापीठाचे प्रा. रॉबर्ट रॉबिन्सन आणि हार्वर्ड विद्यापीठाचे प्रा. रॉबर्ट वुडवर्ड हे दोघेही रसायनशास्त्रातील नोबेल मानकरी होते. प्रा. रॉबिन्सन यांनी जीवशास्त्रा मध्ये विशेष क्रियाशील असणाऱ्या अल्कोलॉइडवर्गीय रसायनांचे संशोधन केले होते, म्हणून त्यांना १९४७ साली नोबेल पुरस्कार मिळाला होता. 

                 मुंबईच्या बीयूडीसीटी मध्ये ‘प्रोफेसर ऑफ डायस्टफ टेक्नॉलॉजी’ या पदावर १९५० ते १९६५ सालापर्यंत डॉ. टिळकांनी अध्यापन आणि संशोधन केले. १९६५ साली त्यांनी पुण्याच्या राष्ट्रीय रासायनिक प्रयोगशाळेमध्ये संचालकपदाचा स्वीकार केला. त्या काळात रसायन निर्मितीसाठी बहुतांशी परदेशी तंत्रज्ञानावर अवलंबून राहावे लागत असे. 

                 डॉ. टिळक यांचा अनुभव आणि व्यासंग लक्षात घेऊन त्यांची ‘हिंदुस्थान ऑरगॅनिक केमिकल्स’ या रसायन निर्मितीशी संबंधित असलेल्या कंपनीच्या अध्यक्षपदी १९६९ ते १९७६ सालाच्या दरम्यान नेमणूक झाली. तसेच हिंदुस्थान अँटिबायोटिक्स, इंजिनिअर्स इंडिया लिमिटेड, इंडियन पेट्रोकेमिकल्स लिमिटेड अशा कंपन्यांचे एक संचालक म्हणूनही त्यांनी उत्तम कामगिरी केली.

                 जैवविविधतेचे संरक्षण, महिलांचे सबलीकरण, पशुपालन, आहार, आरोग्य, स्वच्छता, ग्रमोद्योग आदी विषयांशी संबंधित अनेक योजना किंवा प्रकल्प त्यांनी सुरू केले. खेड्यांमधील भारतीय नागरिकांची आर्थिक उन्नती त्यामुळे होऊ शकेल हे डॉ.टिळकांनी ओळखले. ऊती संवर्धन तंत्र वापरून दुर्मीळ वृक्षांची लागवड आणि वनौषधींचे आधुनिक पद्धतीने लागवड करण्याचे प्रयत्न केले. त्यांनी कर्करोगरोधक वनस्पतींचाही अभ्यास केला. ग्रामोद्धार करण्यासाठी त्यांनी सेंटर फॉर अ‍ॅप्लिकेशन सायन्स अँड  टेक्नॉलॉजी फॉर रिसर्च अँड डेव्हलपमेंट (CASTFORD कॅस्टफोर्ड) ही संस्था स्थापन केली. त्यामुळे अनेक छोटेमोठे प्रकल्प त्यांना पार पाडता आले. 

                  ‘इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ एज्युकेशन’ या संस्थेतर्फे फोरम ऑफ सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी फॉर रूरल एज्युकेशन अँड डेव्हलपमेंट (FOSTERED फॉस्टेरॅड) हा कक्ष त्यांनी सुरू केला. कृषी मालाची उत्पादकता वाढवण्याच्या दृष्टीने काही यशस्वी प्रयत्न त्यांना त्यामुळे करता आले. विशिष्ट रसायनांचा सूक्ष्म तवंग जर एखाद्या छोट्या मोठ्या जलाशयाच्या पृष्ठभागावर पसरवता आला, तर पाण्याचे बाष्पीभवन काही प्रमाणात थोपवता येते. बरेचसे पाणी जमिनीत जिरते. हे लक्षात घेऊन, याचे संशोधनही डॉ.टिळकांनी दीर्घकाळ केले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                        😊 संकलन 😊

                                        श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे संशोधक : निकोलस कोपर्निकस.😊

💐' सूर्य हा आपल्या सूर्यमालेचा केंद्रबिंदु असल्याचा क्रांतिकारक शोध लावणारा महान खगोलशास्त्रज्ञ : निकोलस कोपर्निकस.💐

😢💐 स्मृतिदिन - २४ मे १५४३ 💐😢

                निकोलस कोपर्निकस हे पोलंड मधील प्रसिद्ध गणितज्ञ व खगोलशास्त्रज्ञ होते. त्यांनी ग्रहमालेचा अभ्यास व निरीक्षणातून महत्वाचे सिद्धान्त मांडले. यानुसार सूर्य हा ग्रहमालेचा केंद्रबिंदू असून पृथ्वी व इतर ग्रह सूर्याभोवती फिरतात असा सिद्धांत मांडला. 

                परंपरागत धार्मिक विचारांनुसार पृथ्वी हा विश्वाचा केंद्रबिंदू असून सूर्य पृथ्वी भोवती फिरतो या रूढ समजूतीस कोपर्निकसने धक्का दिला. त्यामुळे धर्मसंस्थेने त्यांना पाखंडी ठरवून त्यांचे विचार दडपण्याचा प्रयत्न केला.

                कोपर्निकस यांचा जन्म १९ फेब्रुवारी १४७३ रोजी पोलंडच्या टॅारन या शहरात झाला. त्यांच्या वडिलांचे नाव कोपरनाइड व आईचे नाव बार्बारा होते. दोन मुले व दोन मुलींत कोपर्निकस सर्वांत लहान होते. कोपर्निकस दहा वर्षांचे असताना त्यांचे वडील वारले. त्यानंतर त्यांचे पालनपोषण त्यांचे मामा लुकास यांच्या देखरेखीखाली झाले.

                त्याचे शिक्षण लॅटिन व ग्रीक भाषांत झाले. फ्रेको विद्यापीठात त्यांनी वैद्यक व धर्मशास्त्र यांचे अध्ययन केले (१४९१–९४) १४९६ साली ते कॅनन लॉच्या (धर्मविषयक कायद्याच्या) अभ्यासासाठी बोलोन्या (इटली) येथे गेले. तेथेच त्यांना ज्योतिषशास्त्राची गोडी लागली व त्याचे त्यांनी अध्ययनही केले (१४९६–१५००). १५०० साली पोप यांच्या निमंत्रणावरून ते रोमला गेले व तेथे त्यांनी ज्योतिषशास्त्र व गणित यांवर व्याख्याने दिली. त्यांची १४९७ सालीच फ्राउएनबुर्ख (फ्रॉमबर्क) येथील कॅथीड्रलचे कॅनन म्हणून नेमणूक झालेली होती. म्हणून १५०१ साली शिक्षण अर्धवट सोडून ते पोलंडला परतले, परंतु ते लगेच इटलीतील पॅड्युआ येथे गेले व तेथे त्यांनी वैद्यक व तत्त्वज्ञान यांचे अध्ययन केले.(१५०१–०३). 

                १५०३ साली त्यांनी फेरारा येथे कॅनन लॉ या विषयातील डॉक्टरेटची पदवी संपादन केली. १५०५ साली ते हायड्लबर्ग येथे गेले. तेथे काही काळ वैद्यकीय व्यवसाय केल्यावर १५१२ साली ते फ्राउएनबुर्ख येथे परतले व शेवटपर्यंत ते तेथेच होते. वैद्यकीय व्यवसाय करीत असतानाच त्यांनी ज्योतिषशास्त्र, गणित, त्रिकोणमिती, चित्रकला इ. विषयांचा अभ्यास चालू ठेवला होता.

                कोपर्निकस यांनी मांडलेली सूर्यकेंद्रीय कल्पना लवकरच विद्वन्मान्य झाली. नंतर तिच्यात सुधारणा होत गेल्या. केल्पर यांनी ग्रहांच्या कक्षा विवृत्ताकार (लंबवर्तुळाकार) असल्याचे दाखवून दिल्याने स्पष्टीकरणाकरिता अधिवृत्तांची गरज राहिली नाही. नंतर आधुनिक साधनांनी सूक्ष्म वेध घेणे शक्य झाल्याने एकोणिसाव्या शतकाच्या मध्यास सूर्य पृथ्वीभोवती न फिरता पृथ्वी सूर्याभोवती फिरत असते, ही कल्पना प्रयोगांनी सिध्द झाली.

                त्यांच्या बृहमानार्थ चंद्रावरील एका स्थळास (विवरास) 'कोपर्निकस' व माडाच्या एका प्रकारास 'कोपर्निशिया ' अशी नावे दिली आहेत. तसेच २१ ऑगस्ट १९७२ रोजी अंतराळात पाठविलेल्या दूरदर्शकालाही त्यांचे नाव देण्यात आले आहे. ते फ्राउएनबुर्ख येथे मृत्यू पावले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                          😊 संकलन 😊

                                        श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे संशोधक : ऑगस्टिन लुई कॉशी.😊

💐 गणितातील महत्त्वपूर्ण संकल्पना मांडणारा महान फ्रेंच गणितज्ञ : ऑगस्टिन लुई कॉशी.💐

😢💐 स्मृतिदिन - २३ मे १८५७ 💐😢

                'ऑगस्टिन लुई कॉशी ' हा फ्रेंच गणितज्ञ होता. 'गणित' हा विषय म्हणजे बुद्धीला व्यायाम. या व्यायामासाठी आवश्यक असणारा बुद्धीचा खुराक उपजत असणारे, गणिताच्या अनेक कूटप्रश्नांची उत्तरे शोधून काढणारे फ्रेंच गणितज्ज्ञ ऑगस्टिन कोशी यांचा जन्म पॅरिस येथे २१ ऑगस्ट १७८९ रोजी झाला. 

                  फ्रान्समधल्या गणितातील नावाजलेल्या, एकोल पॉलिटेक्निक मध्ये त्यांनी प्रवेश घेतला. परंतु तो काळ फ्रेंच राज्यक्रांतीचा होता आणि त्यांचे वडील क्रांतिकारकांचे विरोधक. परिणामी, या संस्थेतील शिक्षकांनी त्यांची हेळसांड केली तेव्हा तेथून ते बाहेर पडले आणि अभियांत्रिकी शिक्षण घेतले. परंतु गणिताच्या प्रेमापोटी याच क्षेत्रात संशोधन करण्याचे त्यांनी ठरवले. 

                बहुपृष्ठांक आणि समरूप अर्थक्रियेबद्दल त्यांनी मांडलेले दोन सिद्धान्त एकत्रित करून ‘निर्धारक’च्या अत्याधुनिक संकल्पनेला जन्म दिला. यानंतर त्यांनी द्रवीय पृष्ठावरील लहरीच्या प्रसरणाची गणिती प्रक्रिया मांडल्याने त्यांना ‘अ‍ॅकॅडमी डे’ सायन्सेसचे पारितोषिक देण्यात आले. परिणामी, त्यांची ‘अ‍ॅकॅडमी डे’ सायन्समध्ये निवड करण्यात आली. 

                 त्यांनी विशुद्ध गणित आणि उपयोजित गणित या दोन्ही शाखांतील समस्यांवर मांडलेले सिद्धान्त स्वीकारण्यात आले. विश्लेषणाच्या तर्कशास्त्रीय पाया सुधारण्याच्या समस्येवरही त्यांनी संशोधन केले.

                 फ्रान्सचा सर्वश्रेष्ठ गणितज्ज्ञ म्हणून एव्हाना त्यांचा नावलौकिक झाला होता. ज्या संस्थेतून हेळसांड झाल्याने ते बाहेर पडले, त्याच पॉलिटेक्निक संस्थेत अध्यापक म्हणून मोठय़ा सन्मानाने त्यांची नियुक्ती झाली. त्यांना ‘कॉलेज द फ्रान्स’ आणि सॉर्बान येथे व्याख्यानासाठी बोलावण्यात येऊ लागले. भूमितीशास्त्रातील काटेकोरपणा गणितात त्यांना आणावयाचा होता. 

                 २३ मे १८५७ रोजी या महान गणितज्ञाचे निधन झाले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                        😊 संकलन 😊

                                        श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे वैज्ञानिक : विल्यामिना फ्लेमिंग.😊

💐अवकाशातील ताऱ्यांना नावे देण्याची पद्धत विकसित करणाऱ्या स्कॉटिश - अमेरिकेन संशोधक : विल्यामिना फ्लेमिंग.💐

😢💐 स्मृतिदिन - २१ मे १९११ 💐😢

                विल्यामिना पॅटन स्टीवन्स फ्लेमिंग ही स्कॉटलंड मध्ये जन्मलेली अमेरिकन अंतरिक्ष शास्त्रज्ञ होती. हिने ताऱ्यांना नावे देण्याची प्रमाण पद्धत विकसित करण्यात योगदान दिले व हजारो तारे व इतर अवकाशीय वस्तूंना शास्त्रीय नावे दिली.

                 फ्लेमिंग स्कॉटलंड मध्ये शालेय शिक्षिका होती. २१ वर्षांची असताना ती आपल्या पतीबरोबर बॉस्टनला स्थलांतरित झाली. येथे आल्यावर तिने हार्वर्ड कॉलेज वेधशाळेच्या निदेशक एडवर्ड चार्ल्स पिकरिंग यांच्या घरी मोलकरणीची नोकरी पत्करली. 

                 तिच्या शास्त्रीय व व्यावहारिक ज्ञानाने प्रभावित होउन पिकरिंगने फ्लेमिंगला आपल्या वेधशाळेत नोकरी देऊ केली व ताऱ्यांच्या प्रकाशपटलांचा अर्थ लावण्याचे शिकविले. त्या आधारावर फ्लेमिंगने ताऱ्याच्या प्रकाशपटलातील उदजनाच्या प्रमाणावरून शास्त्रीय वर्गीकरण करण्याची पद्धत विकसित केली. 

                  याशिवाय तिने १०,००० पेक्षा तारे, ३९ तारकामेघ, ३१० अस्थिर तारे आणि १० नोव्हा बद्दलच्या शास्त्रीय माहितीची नोंद केली. १८८८साली फ्लेमिंगने होर्सहेड तारकामेघ शोधला. सुरुवातीला तिला याचे श्रेय देण्यात आले नव्हते. १९०८ मध्ये फ्लेमिंगची ख्याती झाल्यावर तिले हे श्रेय देण्यात आले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                          😊 संकलन 😊

                                       श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे वैज्ञानिक : एमिल बर्लिनर.😊

 💐 ग्रामोफोन रेकॉर्डर चे संशोधक, महान जर्मन - अमेरिकन वैज्ञानिक : एमिल बर्लिनर.💐

🎂💐 जन्मदिन - २० मे १८५१ 💐 🎂

एमिल बर्लिनर जर्मन-अमेरिकन संशोधक होते. फोनोग्राफसह वापरल्या जाणार्‍या उभ्या-कट फ्लॅट डिस्क रेकॉर्ड (ज्याला ब्रिटिश आणि अमेरिकन इंग्रजीत 'ग्रामोफोन रेकॉर्ड' म्हणतात) शोधण्यासाठी तो प्रख्यात आहे.

                 काही काळ लिव्हरी स्टॅबिलमध्ये काम केल्यानंतर, त्याला दूरध्वनी आणि फोनोग्राफच्या नवीन ऑडिओ तंत्रज्ञानाची आवड निर्माण झाली आणि त्याने सुधारित टेलिफोन ट्रान्समीटर (पहिल्या प्रकारच्या मायक्रोफोन पैकी एक) शोध लावला. बेल टेलिफोन कंपनीने पेटंट सुद्धा विकत घेतले आहे.

                 अमेरिकेत, पेटंट हक्कांबद्दल थॉमस एडिसन आणि बर्लिनर यांनी एक लांब कायदेशीर लढा दिला. परंतु २७ फेब्रुवारी १९०१ रोजी अमेरिकेचे अपील कोर्टपेटंट शून्य असल्याचे जाहीर केले आणि एडिसन यांना शोधास संपूर्ण हक्क देण्यात आले, असे नमूद केले की, "एडिसन भाषणाच्या संप्रेषणात बर्लिनरच्या अगोदर ट्रान्समिटर मध्ये कार्बनचा वापर हा वादविवादाच्या पलीकडे म्हणजे एडिसनचा शोध आहे" आणि बर्लिनर पेटंटला अवैध ठरविण्यात आले. 

               १८८६ मध्ये बर्लिनरने ध्वनी रेकॉर्डिंगच्या पद्धतींसह प्रयोग करण्यास सुरवात केली.

               ग्रामोफोन (gramophone) हे एका चक्राकार तबकडीवर चिरा पाडून ध्वनिमुद्रित केलेल्या आवाजाचे पुन्हा ध्वनीत रूपांतर करणारे उपकरण होते. ते प्रामुख्याने १८७०च्या दशकापासून १९८०च्या दशकापर्यंत प्रचलित होते. या तबकड्या लाखेच्या किंवा तत्सम पदार्थाच्या असत. याउलट, फोनोग्राम म्हणजे आवाजाचे तबकडीवर ध्वनिमुद्रण करणारे उपकरण.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                          😊 संकलन 😊

                                        श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे वैज्ञानिक : बंर्ट्रेड रसेल.😊

 💐 वैज्ञानिक दृष्टिकोन असलेले उदारमतवादी, तत्वज्ञ व महान गणिती : बंर्ट्रेड रसेल.💐

🎂💐 जन्मदिन - १८ मे १८७२ 💐🎂

Thought is subversive and revolutionary, destructive and terrible, Thought is merciless to privilege, established institutions, and comfortable habit. Thought is great and swift and free.

                                           ~ बर्ट्रांड रसेल

                बर्ट्रांड रसेल हे एकोणिसाव्या-विसाव्या शतकातील एक प्रमुख तत्त्वज्ञ, गणिती, इतिहासकार, सामाजिक-राजकीय टीकाकार. या माणसानं पुस्तकं लिहिली, लेख लिहिले, भाषणं दिली, वाद घातले. जन्मभर विचारांचा पाठपुरावा केला. सत्य, विवेक, उदारमतवाद, युद्ध, हट्टाग्रह यांबद्दल रसेलनं गेल्या शतकात लिहून ठेवलेलं आजही तितकंच लागू आहे.

                   वैचारिक स्पष्टता आणि निष्पक्ष चिकित्सा हे रसेल यांच्या साहित्याचे वैशिष्ट्य. व्यक्ती कितीही महनीय असली, तरी रसेल तिच्या मोठेपणाचे दडपण घेत नाहीत. तिच्या विचारांना तर्कसंगतीची कसोटी लावून त्यातील काय ग्राह्य आणि काय त्याज्य याची निर्भिड चर्चा ते करतातच. 'अनपॉप्युलर एसेज्' मध्ये रसेल प्लेटो, अ‍ॅरिस्टॉट्ल पासून ते लेबनीझ, कांट, हेगेल, मार्क्स या सर्वांच्या विचारांमधील किंवा वर्तणुकीतील विसंगतीची चर्चा करतात. त्यामागील हेतू अर्थातच त्या व्यक्तीची अप्रतिष्ठा करणे हा नसून, विवेकवादाचा प्रसार हाच असतो.

                 आपल्या समजुती, आपले आचार-विचार सर्वश्रेष्ठ, आपली जात किंवा धर्म सर्वांत योग्य असे मानून ते इतरांवर लादण्याच्या प्रवृत्ती विरुद्ध रसेल जन्मभर लढले. त्यासाठी त्यांनी लेखणी हेच अस्त्र वापरले. 'अनपॉप्युलर एसेज्' हे असेच एक अस्त्र होय. त्यातील लेखांचे विषय वरकरणी निरनिराळे वाटले, तरी त्यांमधील अंतःप्रवाह एकच आहे. तो म्हणजे सत्ताधार्‍यांच्या किंवा बलवानांच्या हट्टाग्रहांपायी समस्त मानवजातीस सहन करावा लागलेला त्रास.

                  हट्टाग्रहांना दूर कसे ठेवायचे याचेही अनेक साधे-सोपे मार्ग रसेल सुचवतात. त्यातील सर्वांत व्यवहार्य मार्ग म्हणजे विज्ञानाची कार्यपद्धती शिरोधार्य मानणे. विज्ञान कधीही कुठल्याही सिद्धांतास त्रिकालाबाधित सत्य समजून कवटाळून बसत नाही. त्या त्या परिस्थितीतील सर्वांत संभवनीय स्पष्टीकरण याच दृष्टिकोनातून त्यांकडे बघते. 

                   नव्या प्रयोगांमधून नवी निरीक्षणे समोर आली, तर आधीचे निष्कर्ष बदलण्याची तयारी ठेवते. विज्ञान वैज्ञानिकांची किंवा प्रचलित समजुतींची सत्ता मानत नाही. म्हणूनच विज्ञान नव्या विचारांचा गळा घोटत नाही. याउलट धर्मशास्त्रांत सत्ता व्यक्तींची किंवा व्यक्तींनी बनवलेल्या नियमांची असते. कालांतराने अशा व्यक्तींचे देव तरी होतात किंवा सत्ताधारी तरी. मग त्यांनी केलेले नियम मोडणे हे पाप तरी समजले जाते, किंवा गुन्हा तरी. 

                  विज्ञान कोणालाही देव करत नाही, तरी ते नम्र व लवचीक असते. याउलट धर्मशास्त्रे उद्दाम व ताठर होतात. सत्य हा अनेकदा सत्याचा आभास असतो. हा आभास कधी बुद्ध्या तयार केलेला असतो, तर कधी माणसाच्या आकलनशक्तीला पडलेल्या मर्यादांमुळे निर्माण होतो. या मर्यादांचे भान असणे, म्हणजे विवेक. असे भान माणसाला स्वमत-आग्रहांपासून परावृत्त करते; दुसर्‍याला आपल्यापेक्षा निराळे मत असण्याचा अधिकार आहे, हे मान्य करते. हाच झाला उदारमतवाद. 

                आज जगाला या दोन्ही गुणांची नितांत गरज आहे, असे रसेल पोटतिडिकीने १९४० साली सांगत होते, कारण त्या वेळी जगाचा प्रवास पहिल्या महायुद्धा कडून दुसर्‍या महायुद्धाकडे सुरू होता.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                      😊 संकलन 😊

                                     श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे वैज्ञानिक : डॉ. एडवर्ड जेन्नर 😊

💐 'देवी' या महाभयंकर व दुर्धर साथीच्या आजारावरची रामबाण लस शोधून करोडो लोकांचे प्राण वाचवणारा महान संशोधक : डॉ. एडवर्ड जेन्नर.💐

🎂💐 जन्मदिन - १७ मे १७४९ 💐🎂

                  काही शास्त्रज्ञ त्यांचे संशोधन व निष्कर्ष याबद्दल इतके ठाम असतात, की त्याचे प्रयोग स्वत:वरही करण्याची त्यांची तयारी असते. डॉ. जेन्नर यांनी त्या पुढची पायरी गाठत देवीसारख्या त्या काळी असाध्य मानल्या जाणार्‍या आजाराची लस आपल्या ११ महिन्यांच्या मुलाला टोचली. ज्ञानाच्या इतिहासामध्ये अनेक संशोधकांनी आपले संशोधन पूर्णत्वास नेण्यासाठी धाडसी प्रयोग केलेले आहेत. हे प्रयोग मुख्यत: उपकरणाच्या उपयोगाच्या बाबतीत होते. जेन्नर यांनी केलेले प्रयोग मात्र तरुण आणि लहान मुलांच्या संबंधातील होते. विशेष म्हणजे, त्यांना आपल्या संशोधनाविषयी आणि आपण केलेल्या अनुमानाविषयी एवढी खात्री होती, की त्यांनी त्यांच्या संशोधनाचा प्रयोग स्वत:च्या ११ महिन्यांच्या मुलावर केला. 

                  अठराव्या शतकात जगातील अनेक देशांमध्ये 'देवी' हा रोग अतिशय दुर्धर असा मानला जाई. देवीची लागण झाल्यामुळे शरीरावर अनेक विपरित परिणाम होत आणि काही लोकांना अंधत्व येत असे. त्याचप्रमाणे अनेक मुले या रोगाला बळी पडत.

                   एखाद्या समस्येने अनेक जण ग्रस्त असतात. मात्र, ती समस्या सोडविण्याचा प्रयत्न करणार्‍या व्यक्तींची संख्या अगदीच कमी असते. जेन्नर हे तरुणपणी जॉन हंटर या शल्यविशारदाबरोबर त्यांचे साहाय्यक म्हणून काम करीत होते. जॉन हंटर यांनी त्यांना एक कानमंत्र दिला होता. तो म्हणजे 'विचार करू नका, प्रयत्न करा.' जेन्नर यांनी छातीमध्ये होणार्‍या वेदनांचे मूळ शोधण्याचा प्रयत्न केला. अठराव्या शतकात युरोपमध्ये आपल्याकडील झोपडपट्टींशी साम्य दाखवणारी वसाहत होती. त्यामुळे तेथेही डास, पिसवा यांसारख्या कीटकांचा प्रादुर्भाव होता. त्यामुळे पिसवांपासून होणार्‍या रोगावरही त्यांनी संशोधन केले.

                 हे संशोधन करीत असताना 'देवी' या रोगामुळे होणार्‍या 'अपरिमित नुकसानी' कडे त्यांचे लक्ष गेले. त्या काळी देवी हा रोग असाध्य मानला जाई. त्याचा होणारा प्रादुर्भाव इतका प्रचंड होता, की जवळ जवळ ६० टक्के लोकांना त्याची लागण होत असे. या लागण झालेल्या लोकांपैकी २० टक्के लोक, तर मृत्युमुखी पडत. त्याचप्रमाणे चेहरा विद्रूप होणे, दृष्टीवर परिणाम होणे यांसारख्या गोष्टी घडून येत.

                  'देवी'या रोगावर उपाय शोधण्याचा विचार करत असताना, त्यांच्या नजरेस एक गोष्ट पडली. गाईची धार काढणार्‍या स्त्रियांना या रोगाची लागण झाली, तरी त्यांच्यावर या रोगाचा होणारा परिणाम अतिशय कमी असे. या निरीक्षणावर विचार करताना त्यांच्या डोक्यामध्ये अशी कल्पना आली, की गाईंना होणारा देवीचा प्रादुर्भाव आणि त्यांच्या संपर्कातील स्त्रियांना होत नसलेला प्रादुर्भाव यामध्ये काहीतरी रहस्य दडलेले असावे. 

                 गाईच्या संपर्कात आल्यामुळे स्त्रियांना या रोगापासून बचाव करण्याची क्षमता प्राप्त होत असावी हे अनुमान तपासण्यासाठी त्यांनी एक धाडसी प्रयोग केला. गाईला झालेल्या देवीच्या व्रणातील स्राव त्यांनी एका १८ वर्षांच्या तरुणाच्या शरीरात टोचला. त्याचाच परिणाम असा झाला, की, त्या तरुणाला देवीची लागण झाली नाही. असाच प्रयोग त्यांनी इतर २३ व्यक्तींवर केला. त्यामध्येही त्यांना समाधानकारक यश मिळाले. असे होऊनही संशोधकांनी मात्र त्यांचा शोध मान्य केला नाही. शेवटच्या प्रयोगात त्यांनी या चाचणीमध्ये आपल्या ११ महिन्यांच्या मुलाचा समावेश केला. 

                  त्यांनी सातत्याने केलेल्या या प्रयोगामुळे संशोधकांना त्यांची दखल घ्यावी लागली. अखेर त्यांचे अनुमान मान्य होऊन देवीच्या रोगावर प्रतिबंधक लस तयार झाली. इंग्रजीमधील Vaccination हा शब्द Vacca म्हणजे गाय या शब्दापासून तयार झालेला आहे. देवीच्या व्रणातील स्राव शरीरामध्ये टोचल्यामुळे मानवाची प्रतिष्ठा कमी होते, असा आक्षेप घेण्यात आला. मात्र, या रोगामुळे हजारो लोक मृत्युमुखी पडतात, याबाबत मात्र त्यांनी आस्था दाखविली नाही. जेन्नर यांची कल्पकता आणि त्यांची धाडसी वृत्ती यामुळे हे वरदान प्राप्त झाले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                         😊 संकलन 😊

                                        श्री. भरत पाटील.

😊 माझी आई - गुणवंत कौर : दारा सिंग 😊

💐 रामायणात हनुमानाची भूमिका साकारणारे विश्वविख्यात मल्ल व अभिनेते दारा सिंग यांच्या जीवनातील आईचे महत्त्व ( गुणवंत कौर ) 💐

    

                 माझ्या आईचे नाव होते गुणवंत कौर तिचे शिक्षण कमी होते. वडील व्यवसायानिमित्त बाहेर असायचे त्यामुळे आईचा सहवास मला अधिक लाभला. घरात खूप माणसे असायची त्यामुळे आई आमच्या वाट्याला कमी यायची. ती दिवसभर इतकी कामे करायची की तिच्या या परिश्रमातून आपण अखंड कार्यरत राहिले पाहिजे हा पहिला धडा मला तिथे मिळाला.

                मला आजोबांनी अचानक दुसरीतून शाळेतून काढले तेव्हा मी खूप रडलो. माझ्या बरोबर आईही रडली. तिने खूप विनंती केल्यावर मला शाम सिंग नावाच्या संताकडे खाजगी शिकवणी लावली.  आपल्या लेकाची थोडीफार शिकायची सोय झाली याचा तिला खूप आनंद झाला होता.

                अठराव्या वर्षी मी सिंगापूरला गेलो. कुस्तीचे शास्त्रशुद्ध प्रशिक्षण घेतले. भारतात येऊन रुस्तुम-ए- हिंद झालो. कुस्ती या क्रीडा प्रकारात नाव कमावले. माझी हनुमानाची भूमिका अफाट लोकप्रिय झाली. मी इतके सारे यश मिळवले यात आईचा वाटा मोठा होता. ती कायम सांगायची माणुसकी आणि करुणा यांना कधीही गर्वाचा वारा लागू देवू नये.

                दारासिंग मोठे होताना त्यांना प्रत्येक ठिकाणी आईची मदत झाली. आई असतेच अशी मुलांसाठी तिला जन्मभर उन्हात नंदायची सवय असते. कितीही चटके बसले तरी ती सोसत राहते मुलांसाठी कायमची.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                      😊 संकलन 😊

                                       श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे वैज्ञानिक : डॅनियल फॅरनहाइट 😊

💐फॅरनहाइट हे तापमान मोजण्याचे प्रमाण शोधून वैद्यकीय क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान देणारे महान जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ : डॅनियल फॅरनहाइट.💐

🎂💐 जन्मदिन - १४ मे १६८६ 💐🎂

                  डॅनियल गॅब्रियेल फॅरनहाइट हे जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ होते. शिक्षणानंतर त्यांचे सारे आयुष्य नेदरलँड्स देशात गेले, मृत्यु ऍम्स्टरडॅम येथे झाला. तापमान मोजण्याचे फॅरनहाइट (thermometer) हे प्रमाण विकसित करण्याचे श्रेय त्यांना दिले जाते. 

                  वायू आणि द्रवपदार्थांचा उपयोग करून तापमापी यंत्र बनविण्याचे असंख्य प्रयोग गॅलिलिओ पासून न्यूटन पर्यंत अनेक शास्त्रज्ञांनी केले. १७१९ ते १७२४ या काळात डॅनिएल फॅरनहाइट यांनीही तापमापकावर प्रयोग केले. फॅरनहाइट यांनी काचेच्या उभ्या नळीत आधी अल्कोहोल वापरून आपल्या प्रयोगाला सुरूवात केली, त्यात अपेक्षित असे यश न आल्याने मग त्यांनी पारा वापरून प्रयोग सुरूच ठेवले. हे तापमापक जास्त सुटसुटीत व अचूक ठरले. 

                   पाण्याचा बर्फ होणे, वाफ होणे, मानवाच्या शरिराचे तापमान या गोष्टी अचूकपणे नोंदवित असल्याची खात्री पटल्यावर फॅरनहाइट यांनी त्या तापमापकाला आपले नाव देऊन प्रयोग जगासमोर आणला. आजही आपण अंगातील ताप मोजण्यासाठी वापरतो त्या तापमापीवर सेल्सियस सह फॅरनहाइट ची पट्टी असतेच पण बोलण्यात नेहमी गृहित धरले जाते ते फॅरनहाइट या एककाचे तापमान (उदा. १०० डिग्री ताप).

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                       😊 संकलन 😊

                                      श्री. भरत पाटील.

😊 प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व : शेरपा तेनसिंग नोर्गे.😊

💐जगातील सर्वांत उंच पर्वतशिखर - माऊंट एव्हरेस्ट सर करणारा प्रथम गिर्यारोहक : शेरपा तेनसिंग नोर्गे.💐

😢💐 स्मृतिदिन  - ९ मे १९८६ 💐😢

                 एव्हरेस्ट शिखरावर यशस्वी चढाई करणारा पहिला मानव शेर्पा तेनझिंग नोर्गे यांचा जन्म २९ मे १९१४ रोजी नेपाळमध्ये झाला.

                 हिमालयातील एव्हरेस्ट या सर्वोच्च शिखराला नेपाळी भाषेत सागरमाथा म्हणजे आकाशदेवता म्हटले जाते; तर तिबेटी मध्ये या शिखराला चोमुलुंग्मा म्हणजे विश्वदेवता म्हटले जाते. हिमालयाची भव्यता, तेथील गूढगंभीर आणि अंतर्मुख करणारे वातावरण, निसर्गाची हरक्षणाला पालटणारी रूपे आणि नजर बांधून ठेवणारे दिव्य सौंदर्य लक्षात घेतले तर ही नावे किती अर्थपूर्ण आहेत, हे ध्यानात येते. 

                  अशा या शिखरावर पाऊल ठेवावे ही तमाम गिर्यारोहकांची आकांक्षा असते. त्याची पूर्ती होणे अवघड आहे, हे माहीत असूनही असे स्वप्न पाहणारे अनेक असतात. हिलरी यांच्यापूर्वी असे लोक होतेच. त्यांनीही हिमालयाला धडका दिल्या होत्या. परंतु तिथली हिमवादळे, फसवा निसर्ग, डोळे फिरविणाऱ्या दऱ्या आणि दमछाक करायला लावणारे चढ यांनी त्यांना पराभूत केले. हा सारा इतिहास माहीत असतानाही हिलरी एव्हरेस्टच्या मोहिमेमध्ये सामील झाले आणि शेर्पा तेनझिंग नोर्गेसह एव्हरेस्टवर पाऊल ठेवून त्यांनी एक नवीन पर्व सुरू केले. शिखरावर ते पंधराच मिनिटे थांबले होते. 

                 २९ मे १९५३ साली शेर्पा तेनझिंग नोर्गे व एडमंड हिलरी यांनी सर्वप्रथम एव्हरेस्ट सर केले. या मोहिमेनंतर शेर्पा तेनझिंग नोर्गे यांच्या कौशल्याचा व अनुभवाचा फायदा सर्वांना मिळावा व गिर्यारोहण क्षेत्राचा भारतवर्षामध्ये प्रसार व विकास व्हावा या विचारातून पंडित नेहरू यांनी रक्षा मंत्रालयाच्या अख्यारीत हि संस्था दार्जिलिंग येथे स्थापन केली. 

                शेरपा  तेनझिंग हे तिबेटी कि नेपाळी ह्यावर वाद होते. पण हा भला माणूस होता. शेर्पा तेनझिंग आणि हिलरी ह्यात 'आधी' शिखरावर कोण गेले असे फालतू वाद कित्येक पत्रकारांनी उपस्थित केले. आम्ही दोघे एकदमच पोचलो असे दोघेही सांगत. शेवटी एकदा हा सगळा आचरटपणा असह्य होऊन तेनझिंग म्हणाले "हिलरी आधी पोचला आणि शिखरावर पोचणारा दुसरा माणूस हा जर अपमान असेल तर तो आयुष्यभरासाठी मी सोसेन!" 

                   एवरेस्टवर उभा असलेल्या तेनझिंग यांचा फोटो सगळ्यांनी पाहिला पण हिलरीचा फोटो नव्हता त्याबद्दल मिश्किलपणे एका मुलाखतीत म्हणाले होते "त्याला कॅमेरा कसा चालवायचा ह्याची माहीती नव्हती आणि एवरेस्टवरच्या मरणाच्या गारठ्यातल्या ठिकाणापेक्षा कितीतरी चांगली ठिकाणे आहेत जिथे मी त्याला हे शिक्षण देऊ शकेन!" 

                 तेनझिंग हा दार्जीलिंग मधल्या 'हिमालयन माऊंटेनिअरिंग इंस्टिट्यूट्चा' डायरेक्टर होते. १९७८ मधे 'तेनझिंग नोर्गे ऍडवेंचर्स' ही गिर्यारोहणाचे प्रशिक्षण देणारी कंपनीही त्यांनी स्थापन केली. 

                १९५९ रोजी पद्मभूषण देऊन आणि १९७८ साली 'तेनझिंग नोर्गे सन्मान पदक' देऊन भारत सरकारने गौरव केला होता. 

                तेनझिंग म्हणाले होते की "कारकीर्दीला ओझीवाहू हमालापासून सुरुवात करुन ते अनेक पदके लटकवलेला कोट घालून विमानातून ठिकठिकाणचा प्रवास करणारा आणि शेवटी उत्पनावर प्राप्तीकर भरण्याची चिंता करणारा मी पहिलाच शेर्पा असेन! 

               शेरपा तेनसिंग नोर्गे यांचे निधन ९ मे १९८६ रोजी झाले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                         😊 संकलन 😊

                                         श्री. भरत पाटील.

😊 माझी आई - कमला : डॉ. अनिल काकोडकर.😊

 💐ज्येष्ठ भारतीय अणुवैज्ञानिक डॉ. अनिल काकोडकर यांचे मातृचिंतन ( कमला ) 💐

                     माझ्या आईचे नाव कमला. मी शास्त्रज्ञ झालो यात माझ्यावर माझ्या आईच्या संस्काराचा फार मोठा प्रभाव आहे. कोणत्याही आव्हानाला तोंड देताना ते आव्हान समर्थपणे पेलायची जिद्द ठेवायची, स्वतःचा स्वाभिमान कितीही अडचणी आल्या तरी गहाण टाकायचा नाही. गरज पडली तर त्याची किंमत मोजायची पण तो जपायचा. अशी तिची शिकवण होती. 

                मी भाभा अणुसंशोधन केंद्रात संशोधक म्हणून नियुक्त होण्याची परीक्षा दिली. ती मी उत्तम गुणांनी उत्तीर्ण झालो. यात मला स्ट्रेस ॲनलीसेस हा विषय मिळाला. त्यावेळी प्रचंड खर्च करून एक सिरॅमिक कोटिंग मशीन आयात केले होते. त्याचा वापर कसा करायचा कोणाला माहीत नव्हते. मी ते आव्हान स्वीकारले आणि पूर्ण केले. यामागे आईची प्रेरणा होती की कोणतेही काम हाती घेतले की शेवट पर्यंत प्रयत्न सोडायचे नाही.

                राजस्थान मधील एक अणुभट्टी बंद पडली,आता कोट्यवधी रुपये पाण्यात जाणार असे सर्वांना वाटते,भट्टी भंगारात निघणार असे सर्वांना वाटले. मी त्या भट्टीची पाहणी केली, त्यातून मी अणुभट्टी वाचवली हे मोठे यश माझ्या आईने केलेल्या संस्काराचाच भाग होता.

                  प्रचंड बुध्दिमान असणाऱ्या डॉ.अनिल काकोडकर यांना योग्य ठिकाणी योग्य निर्णय घ्यायला आईची मदत अमूल्य होती.

                 आई काढते रांगोळी चार चौकोनाची सासर, माहेर, नवरा आणि मुले हेच असतात तिचे चार चौकोन. आणि भरत  राहते ती त्यात रंग आपल्या मनासारखा. पण काळजी घेते कोणताही रंग कधी घरात सांडणार नाही याची. कारण तिला तिचे आईपण जपायचे असते शेवटपर्यंत.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                       😊 संकलन 😊

                                        श्री. भरत पाटील.

😊 जागतिक किर्तीचे संशोधक : डॉ. शशिकुमार चित्रे.😊

 💐सुर्यावरील काळे डाग,सौरवादळे,कृष्णविवर यांसारख्या अनेक महत्त्वपूर्ण विषयांवर संशोधन करणारे,ज्येष्ठ गणितज्ञ, खगोलभौतिकशास्त्रज्ञ,पद्मभूषण : डॉ. शशिकुमार मधुसूदन चित्रे.💐

🎂💐 जन्मदिन - ७ मे १९३६ 💐🎂

                   डॉ. शशिकुमार मधुसूदन चित्रे हे एक मराठी खगोलभौतिकशास्त्रज्ञ आहेत. ते केंब्रिज, प्रिन्स्टन, कोलंबिया, ॲम्स्टरडॅम, व्हर्जिनिया, लंडन आदी विद्यापीठांमध्ये अतिथी व्याख्याते असून, रॉयल ॲस्ट्रॉनॉमी सोसायटी, इंटरनॅशनल ॲस्ट्रॉनॉमिकल युनियन यांसह खगोलभौतिकी क्षेत्रातील बऱ्याच प्रतिष्ठित संस्थांचे फेलो आहेत.

                १९५६ मध्ये मुंबईतील एलफिन्स्टन कॉलेजमधून गणितात पदवी घेतल्यानंतर शशिकुमार चित्रे यांना त्याच वर्षी ड्यूक ऑफ एडिंबरो पाठ्यवृत्ती मिळाली. त्यानंतर ते गणितातील उच्च शिक्षणासाठी केंब्रिज सोसायटी ऑफ बॉम्बेचे स्कॉलर म्हणून पीटरहाऊस, केंब्रिजला गेले. १९५९ मध्ये त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठामधून पदवी घेतली. त्यानंतर चर्चिल कॉलेजमध्ये गुलबेनकिअन संशोधन पाठ्यवृत्तीवर काम केल्यानंतर १९६३ मध्ये त्यांनी केंब्रिजच्याच उपयोजित गणित व सैद्धान्तिक पदार्थविज्ञान विभागामधून पीएच.डी पूर्ण केले.

                 १९६३ ते १९६६ या काळात चित्रे यांनी युनिव्हर्सिटी ऑफ लीड्समध्ये उपयोजित गणिताचे अध्यापन केले. त्या काळात डॉ. चित्रे यांच्या हाताखाली पीएच.डी.चे अनेक विद्यार्थी तयार झाले.

                  १९६७ ते २००१ या काळात मुंबईच्या टाटा मूलभूत संशोधन संस्थेमध्ये व्याख्याते असल्याने डॉ. चित्रे यांचे नाव टीआयएफआरशी जोडलेले आहे. निवृत्तीनंतर तॆ मुंबई विद्यापीठातील मौलिक विज्ञान प्रकर्ष केंद्राच्या विद्वत सभेचे अध्यक्ष म्हणून काम करीत आहेत.

                डॉ. शशिकुमार मधुसूदन चित्रे यांनी भारतातच राहून खगोलभौतिकशास्त्रात संशोधन करण्याचा वसा घेतला आहे. सौरभौतिकशास्त्र, भौतिकशास्त्र, खगोलभौतिकशास्त्र हे त्यांच्या संशोधनाचे विषय आहेत. सूर्यावरील काळे डाग, त्यावरील चुंबकीय बदल, सौरवादळांच्या प्रक्रिया, कृष्णविवरे अशा विविध विषयांवर त्यांनी संशोधन केले आहे.

                डॉ. शशिकुमार चित्रे यांना विज्ञान क्षेत्रातील विविध सन्मान, पद्मभूषण पुरस्कार (२०१२) तसेच कुसुमाग्रज प्रतिष्ठानचा गोदावरी गौरव पुरस्कार (२०१६) देऊन सन्मानित करण्यात आले.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                      😊 संकलन 😊

                                       श्री. भरत पाटील.