😊 दीप अमावस्या : आषाढ अमावस्या 😊

🎊|| दीप अमावस्या / दिव्याची अमावस्या ||🌺

                  संध्याकाळी देवासमोर दिवा लावून  “शुभं करोति कल्याणम्”  म्हणून घरातील वडीलधार्‍यांना नमस्कार करणे हा संस्कार पिढ्यां पिढ्या चालत आला आहे. आता आधुनिक  जगात वि‍जेच्या दिव्यांचे हजारो प्रकार असतानाही आपण देवासमोर मात्र तेल किंवा तुपाचाच दिवा लावतो. कारण त्याचा सात्विक प्रकाश अंधार दूर करतो आणि नजरेलाही सुखद, पवित्र वाटतो. दिवा मांगल्याचे प्रतिक आहे.

                   दीप अमावस्या म्हणजे आषाढ अमावस्या होय. या दिवसानंतर श्रावण महिन्याची सुरुवात होते. भरपूर पाऊस व अंधारून येणे हे तर श्रावणाचे वैशिष्ट्य आहे. घरातील इकडे तिकडे ठेवलेले, धुळीने माखलेले दिवे, समया, निरांजने, लामणदिवे या सर्वांना एकत्र करून, घासून पुसून लख्ख करून ठेवण्याचा हा दिवस असतो.

                     या दिवशी, सर्व दिवे चकचकीत करून पाटावर मांडून ठेवावेत. पाटाभोवती सुरेख रांगोळी रेखाटावी, फुलांची आरास करावी.सर्व दिव्यांमध्ये तेल वात घालून प्रज्वलित करावेत. कणकेचे गोड दिवे (उकडलेले) बनवतात. ओल्या मातीचे दिवेही बनवून पूजेत मांडतात. या सर्वांची हळद कुंकू , फुले, अक्षता वाहून मनोभावे पूजा करावी. गोडाचा नैवेद्य दाखवावा.

यावेळी खालील मंत्राने दिव्याची प्रार्थना करतात.

"दीप सूर्याग्निरूपस्त्वं तेजस: तेज उत्तमम ।

गृहाणं मत्कृतां पूजा सर्व कामप्रदो भव:॥"

हे दीपा, तू सूर्यरूप व अग्निरूप आहेस, तेजामध्ये उत्तम तेज आहेस.

मा‍झ्या पूजेचा स्वीकार कर आणि मा‍झ्या सर्व इच्छा पूर्ण कर.

                 आपल्या संस्कृतीमध्ये दिव्याला फार महत्व आहे, प्राणालाही प्राणज्योत म्हटले जाते. घरातील इडापिडा टाळून, अज्ञान, रोगराई दूर करून ज्ञानाचा प्रकाश पसरवण्यासाठी दिप प्रज्वलित करून त्यांची पूजा करावी हेच आपली संस्कृती सांगते.

                 काही ठिकाणी या दिवशी पित्रृ तर्पण देतात. आपल्या पितरांना तर्पण देऊन पुरणाचा नैवेद्य दाखवतात. पितरांना संतुष्ट करण्यासाठी अर्पण करण्याचा विधी म्हणजे पितृ तर्पण. अमावस्येला हा विधी केल्याने पितरांना मुक्ती मिळते आणि ते पुढील पिढीला आशीर्वाद देतात असे मानले जाते

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                      😊 संकलन 😊

                                     श्री. भरत पाटील.

😊 मनोरंजक विज्ञान : पहिली टेस्ट बेबी ( लुईस ब्राउन )

💐जगातील पहिली  मानवी टेस्ट ट्यूब बेबी : लुईस ब्राऊन 💐

 (जन्म - २५ जुलै १९७८)

               'लुईस ब्राऊन' हि 'आयव्हीएफ' (IVF) या तंत्राचा उपयोग करून जन्माला आलेली पहिली मानव टेस्टट्यूब बेबी आहे. 

               स्टेप्टो, पॅट्रिक ख्रिस्तोफर ब्रिटिश प्रसूतितज्ञ व स्त्रीरोगतज्ञ यांनी ब्रिटिश वैद्यकीय संशोधक रॉबर्ट एडवर्ड्स यांच्याबरोबर परीक्षानलिकेमध्ये (टेस्ट-ट्यूब) मानवी अंड आणि शुक्राणू यांचा संयोग (फलन) घडवून व भ्रूणाचे गर्भाशयात स्थलांतर करून जीवनिर्मिती करण्याचा यशस्वी प्रयोग केला. 

               या तंत्राचा वापर केल्यामुळे जगातील पहिली टेस्ट ट्यूब बेबी (परीक्षा नलिका बालक) लुईस ब्राऊन हिचा जन्म २५ जुलै १९७८ रोजी झाला. या संशोधनाकरिता रॉबर्ट एडवर्ड्स यांनाच २०१० सालचे वैद्यक वा शरीरक्रियाविज्ञान या विषयाचे नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.

                १९६७ मध्ये त्यांनी लॅपरोस्कोपी इन गायनॅकॉलॉजी हे पुस्तक प्रसिद्ध केले. लॅपरोस्कोप ही प्रकाशतंतूंनी तयार केलेली अरुंद नलिका असते. स्टेप्टो यांनी वंध्यत्व विकारातील कमी गुंतागुंतीच्या शस्त्रक्रिया करिता लॅपरोस्कोपी या तंत्राचा यशस्वी वापर केला. 

                  स्त्रियांमधील वंध्यत्वाचे एक कारण गर्भाशयाला जोडलेल्या अंडवाहिनी (फॅलोपियन) नलिका मध्ये अवरोध निर्माण होणे हे असू शकते. त्यामुळे अंड या नलिकेत प्रवेश करू शकत नाही व त्याचे शुक्राणूशी फलन होत नाही. अशा परिस्थितीत शरीरबाह्य फलन घडवून तयार झालेला भ्रूण प्राथमिक अवस्थेत असताना परत गर्भाशयात ठेवण्याची कल्पना स्टेप्टो यांनी प्रथम मांडली. 

               एडवर्ड्स यांनी शरीरबाह्य फलन घडवून आणण्याच्या संशोधनात स्टेप्टो यांना मदत केली. स्टेप्टो आणि एडवर्ड्स यांनी लिहिलेल्या ए मॅटर ऑफ लाइफ : द स्टोरी ऑफ ए मेडिकल ब्रेकथ्रू (१९८०) या पुस्तकात शरीरबाह्य फलनाशी संबंधित त्यांच्या शोधांचा तपशील दिलेला आहे.

💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐

                                         😊 संकलन 😊

                                         श्री. भरत पाटील.